Ανάλυση: Η προπονητική ακτινογραφία του Μάρκο Νίκολιτς που αναλαμβάνει την ΑΕΚ

Αναμονή τέλος για την ΑΕΚ. Ο Μάρκο Νίκολιτς θα είναι ο νέος προπονητής της Ένωσης. Ο Σέρβος τεχνικός της ΤΣΣΚΑ Μόσχας που κατέκτησε πρόσφατα το κύπελλο Ρωσίας σπάει το συμβόλαιο του και έρχεται στην ΑΕΚ. Μιας ΑΕΚ που όπως όλα δείχνουν θα αλλάξει ποδοσφαιρική φιλοσοφία, καθώς δεν θα δούμε από τον Σέρβο τεχνικό να στήνει την Ένωση στο γήπεδο με τον τρόπο που το έκανε ο προκάτοχός του, Ματίας Αλμέιδα. 
Ο 46χρονος δείχνει ένας προπονητής που θέλει περισσότερη ασφάλεια. Θέλει η ομάδα του να έχει βασικές αρχές αλλά και να είναι ικανή να προσαρμοστεί σε πολλά συστήματα- ανάλογα και με τις ανάγκες του παιχνιδιού- και αμυντικά να είναι συμπαγής. Ενα χαρακτηριστικό που θεωρείται δεδομενο πως θα έχει η δική του ΑΕΚ είναι η καλή φυσική κατάσταση. Θα είναι μια ομάδα που θα τρέχει και δεν θα αφήνει καμία διεκδικήσιμη μπάλα χωρίς να εξαντλήσει τα περιθώρια να την κερδίσει. Πάμε λοιπόν να δούμε το προπονητικό στυλ του επόμενου τεχνικού της ΑΕΚ.

Από μικρός στα δύσκολα
Ο Νίκολιτς έχει ξεκινήσει την προπονητική του καριέρα το 2008 και σε ηλικία 29 (!) ετών με την Ραντ, αρχικά ως βοηθός του Μιχάιλο Ιβάνοβιτς και στη συνέχεια ως βοηθός του Αλεξάνταρ Γιάντσιτς. Όταν ο τελευταίος αποτέλεσε παρελθόν από τον σύλλογο, στις 26 Οκτωβρίου του 2008, ο Νίκολιτς έγινε πρώτος προπονητής.
Ο νεαρός κόουτς έκανε αμέσως αίσθηση με την οργανωτική του προσέγγιση και την ικανότητά του να βελτιώνει νεαρούς παίκτες. Συνολικά στη Ραντ έκατσε τέσσερα χρόνια, έχοντας και ενδιάμεσα ένα εξάμηνο πέρασμα από την Κ18 της Εθνικής Σερβίας. Με τη Ραντ, ο Σέρβος τεχνικός κατέγραψε συνολικά 130 αγώνες έχοντας 50 νίκες, 36 ισοπαλίες και 44 ήττες με τον μέσο όρο βαθμών να είναι στο 1.48(ένας αρκετά καλός αριθμός δεδομένου του μεγέθους της ομάδας που προπονούσε). 
Ακόμα και από τα πρώτα στάδια της καριέρας του ο Νίκολιτς ναι μεν έδειξε την προτίμησή του σε ένα συγκεκριμένο σύστημα (4-4-2), με αρκετές όμως παραλλαγές, αλλά ταυτόχρονα έδειξε πως δεν είναι «κολλημένος» σε αυτόν τον σχηματισμό, αφού η Ραντ είχε αγωνιστεί σε πολλά παιχνίδια τόσο με 4-3-3, όσο και με 4-2-3-1 ή 4-5-1.

Το πρώτο μπαμ 
Ο επόμενος σταθμός της καριέρας του ήταν η Βοϊβοντίνα, όπου έκατσε ένα εξάμηνο, με τα νούμερα του να ήταν καταπληκτικά. 26 ματς, 14 νίκες, 8 ισοπαλίες και μόλις 4 ήττες, με τον μέσο όρο βαθμών ανα ματς να βρίσκεται στο 1.96! 
Εκεί, κέρδισε και την αναγνώριση ως ένας από τους πιο ανερχόμενους προπονητές των Βαλκανίων. Όπως και στη Ραντ, έτσι και στην Βοϊβοντίνα, ο Νίκολιτς δοκίμασε αρκετούς σχηματισμούς, με τις παραλλαγές του 4-3-3 και του 4-4-2 να έχουν την τιμητική τους, ενώ ένας και από τους νεαρούς παίκτες που εμπιστεύτηκε εκείνη την περίοδο ήταν και ο Μιγιάτ Γκατσίνοβιτς.
Ένα από τα πιο ενδιαφέροντα πράγματα που μπορεί να δει κανείς εάν κοιτάξει πιο προσεκτικά τον χρόνο του Νίκολιτς στη Βοϊβοντίνα και που δείχνει πως είναι αρκετά ευέλικτος, είναι το γεγονός πως στα πλέι οφ του Europa League, εναντίον της Σέριφ Τίρασπολ, επέλεξε να αντιμετωπίσει τους Μολδαβούς με δύο διαφορετικούς τρόπους, καθώς στο εντός έδρας ματς αγωνίστηκε με 4-3-3 με ένα αμυντικό χαφ και δύο κεντρικούς μέσους, ενώ στο εκτός έδρας παιχνίδι επέλεξε ένα κλασσικό 4-2-3-1 με δύο αμυντικούς μέσους και έναν πιο προωθημένο.
Η κυριαρχία της δικής του αήττητης Παρτιζάν 
Έπειτα, ήρθε η Παρτιζάν. Τα πράγματα δεν ήταν εύκολα στην αρχή, καθώς ο σύλλογος ήταν σε μια από τις πιο δύσκολες στιγμές της ιστορίας του. Ωστόσο, κατάφερε να κερδίσει τον σεβασμό των αποδυτηρίων κι ενώ ανέλαβε την ομάδα στη μέση της σεζόν την έβγαλε και στο Europa League το 2014.
Προτού, ο Νίκολιτς πραγματοποιήσει μια μυθική σεζόν, το 2016-2017, με την Παρτιζάν, υπήρξε ένα εξάμηνο πέρασμα από την Ολύμπια Λιουμπλιάνας, όπου στα 8 παιχνίδια που έκατσε στον πάγκο της είχε απολογισμό 4 νίκες και 4 ισοπαλίες με 2.00 βαθμούς μέσο όρο, διαλέγοντας και στα 8 ματς ένα 4-2-3-1.
Ας επιστρέψουμε όμως στην Παρτιζάν, όπου το 2016-2017 έτρεξε ένα απίστευτο σερί 37 αγώνων δίχως ήττα στη Σερβία με 33-4-0 με αποτέλεσμα να πετύχει το νταμπλ. Είναι το τελευταίο πρωτάθλημα του συλλόγου μέχρι και σήμερα. Αποχώρησε από τα ηνία της σερβικής ομάδας έχοντας σε 90 ματς συνολικά, 68 νίκες(!), 14 ισοπαλίες και μόλις 8 ήττες με μέσο όρο βαθμών 2,42! 
Το ακόμα πιο εντυπωσιακό είναι πως σε αυτά τα 90 παιχνίδια η ομάδα του πέτυχε 185 τέρματα(πάνω από 2 γκολ ανα ματς) και δέχθηκε μόλις 57! Αριθμοί πραγματικά εντυπωσιακοί, οι οποίοι όμως ήρθαν μέσα από σκληρή δουλειά και πολύ ανάλυση. Στην ομάδα του Βελιγραδίου αγωνίστηκε με 6 διαφορετικούς σχηματισμούς. 4-4-2 κλασσικό 4-4-2 με ρόμβο, 4-2-3-1, 4-3-3 με δύο οκτάρια, 4-1-4-1, 4-3-1-2. 

Πρωτάθλημα και κύπελλο στην πρώτη έξοδο από την Σερβία
Το καλοκαίρι του 2017, ανέλαβε την ουγγρική Βίντι. Την οδήγησε στον τίτλο το 2018 – τελευταίο μέχρι σήμερα για τον σύλλογο – και στην ευρωπαϊκή σκηνή, τέθηκε αντιμέτωπος με ελληνικές ομάδες.
 Αρχικά αποκλείστηκε στα Playoffs του Champions League από την ΑΕΚ, και εν συνεχεία συμμετείχε στους ομίλους του Europa League, όπου αντιμετώπισε και τον ΠΑΟΚ – τον οποίο νίκησε τόσο στην Τούμπα όσο και στην Ουγγαρία. Το 2019, η Βίντι κατέκτησε τη 2η θέση αλλά δεν κατάφερε να περάσει στους ομίλους του Europa League και ο Νίκολιτς αποχώρησε από την τεχνική ηγεσία τον Νοέμβριο. 
Τα χρόνια του Σέρβου τεχνικού στη Βίντι, όπως και στις υπόλοιπες ομάδες του, χαρακτηρίστηκαν από πολύ δουλειά και τακτική ευελιξία. Το 4-4-2 με δύο αμυντικά χαφ και το 4-3-1-2 ήταν τα προτιμώμενα συστήματά του, στους Ούγγρους, ωστόσο έχοντας γνώση του ρόστερ που διαθέτει, ήταν πολλές και οι φορές που χρησιμοποίησε το 4-3-2-1, βγάζοντας ουσιαστικά τον έναν του φορ και τοποθετώντας πίσω από τον μοναδικό επιθετικό του έναν επιπλέον μέσο.
Μάλιστα, αυτός ήταν και ο τρόπος με τον οποίο επέλεξε να αντιμετωπίσει την ΑΕΚ του Μαρίνου Ουζουνίδη στο ματς στην Ουγγαρία, ενώ στο επαναληπτικό της Αθήνας αγωνίστηκε με 4-3-1-2. Σε ελάχιστες περιπτώσεις, χρησιμοποίησε και το 4-3-3 με δύο οκτάρια. Ο Νίκολιτς έκατσε συνολικά 120 παιχνίδια στον πάγκο της Βίντι, μετρώντας 120 ματς, 69 νίκες, 27 ισοπαλίες και 24 ήττες με 210 γκολ ενεργητικό και 114 παθητικό, ενώ ο μέσος όρος των πόντων του ήταν 1,94!

Μπήκε στο μάτι του Ριμπάλτα με την υπέρβαση στη Λοκομοτίβ

Το 2020, ο Σέρβος πήγε πρώτη φορά στη Ρωσία για λογαριασμό της Λοκομοτίβ Μόσχας. Η πρώτη του χρονιά ήταν εντυπωσιακή, καθώς οδήγησε τον σύλλογο στην κατάκτηση του Κυπέλλου και στην 3η θέση στο πρωτάθλημα. Εκεί μπήκε και στο μάτι του Ριμπάλτα ως ένας προπονητής που έφτασε εκεί που θεωρητικά δεν μπορούσε. Στα περισσότερα παιχνίδια παρέταξε την ομάδα του με 4-2-3-1, ωστόσο, πολύ ενδιαφέρον ήταν το γεγονός πως στους ομίλους του Champions League, όπου η «Λόκο» αντιμετώπισε τις Ζάλτσμπουργκ, Ατλέτικο Μαδρίτης και Μπάγερν Μονάχου, ο Νίκολιτς επέλεξε να αντιμετωπίσει τις τρεις ομάδες με τελείως διαφορετικούς τρόπους. 
Κόντρα στους Αυστριακούς αγωνίστηκε στο πρώτο ματς με 4-4-2 στην ευθεία(πήρε έναν βαθμό) και στο δεύτερο με 5-3-2, εναντίον των «ροχιμπλάνκος», από τους οποίους δεν έχασε, επέλεξε στο πρώτο ματς ένα 4-4-2 με δύο εξάρια, ενώ στην δεύτερη αναμέτρηση αγωνίστηκε με 4-2-3-1. Τέλος, κόντρα στους Βαυαρούς διάλεξε και στις δύο «μονομαχίες» ένα 4-3-2-1, δίχως όμως να καταφέρει να πάρει κάποιον βαθμό.
Η επόμενη χρονιά δεν πήγε όπως θα ήθελε ο Σέρβος. Εκκίνησε τη σεζόν με το 4-3-1-2, τα αποτελέσματα δεν ερχόντουσαν, προσπάθησε να κάνει τροποποιήσεις χρησιμοποιώντας συχνά το 4-4-2 με δύο αμυντικά χαφ και το 4-3-3 με δύο οκτάρια, όμως και πάλι τα αποτελέσματα δεν ερχόντουσαν, με αποτέλεσμα να αποτελέσει παρελθόν.
Οι αριθμοί του στην Λοκομοτίβ μπορεί να μην ήταν ιδανικοί, αλλά δεν ήταν και άσχημοι για μια ομάδα πολύ μακριά σε μπάτζετ και δυναμική από την Ζενίτ και τους άλλους γίγαντες του Ρωσικού πρωταθλήματος πριν τον πόλεμο. 62 παιχνίδια, 29 νίκες, 18 ισοπαλίες και 15 ήττες με 86 γκολ ενεργητικό και 67 παθητικό και μέσο όρο βαθμών 1.67.

Κούπα και στα Εμιράτα
To 2023 εντάχθηκε για έναν χρόνο στην Αλ Σαμπάμπ και παρά το γεγονός πως κατάφερε να κατακτήσει μόνο το Σούπερ Καπ της χώρας, εκείνη η version της ομάδας ήταν εντυπωσιακή στο επιθετικό κομμάτι. Σε 31 αγώνες η Αλ Σαμπάμπ πέτυχε 77 γκολ και δέχθηκε 50. Ο Σέρβος έφυγε από την ομάδα των Εμιράτων έχοντας 19 ήττες, 4 ισοπαλίες και 8 ήττες. Στα περισσότερα παιχνίδια αγωνίστηκε με 4-4-2 με ένα αμυντικό χαφ και έναν πιο επιθετικό μέσο, ωστόσο δεν έλειψαν και οι αγώνες όπου χρειάστηκε να αγωνιστεί με 4-4-2 με δύο εξάρια και με κλασσικό 4-2-3-1. Μάλιστα, η Αλ Σαμπάμπ ήταν και η μοναδική ομάδα, όπου ο Σέρβος προπονητής δεν αγωνίστηκε με φορ-κολώνα.

Ξανάβαλε την ΤΣΣΚΑ στον χάρτη

Το 2024 ανέλαβε τα ηνία της ΤΣΣΚΑ Μόσχας και – πιστός στη φήμη του – κατέκτησε το Κύπελλο Ρωσίας και ανέβασε την ομάδα στην 3η θέση (από 6η την περασμένη σεζόν), κλείνοντας με απόλυτη επιτυχία την τελευταία του δουλειά. Μάλιστα, η ΤΣΣΚΑ Μόσχας είναι και το καλύτερο παράδειγμα που δείχνει το πόσο ευέλικτος είναι ο Σέρβος τεχνικός, όσον αφορά τους σχηματισμούς που χρησιμοποιεί. 
Στο πρώτο εξάμηνο της σεζόν, βλέποντας την δυναμική και τα χαρακτηριστικά του ρόστερ του επέλεξε να αγωνιστεί με ένα 3-4-2-1 σχηματισμό με τον οποίο αγωνίζονταν η ΤΣΣΚΑ για χρόνια πριν από αυτόν, με δύο καθαρούς κόφτες και ένα δεκάρι. Μάλιστα, αυτό ήταν και ένα σύστημα το οποίο δεν είχε ξαναδουλέψει ποτέ. 
Τα αποτελέσματα όμως δεν ήταν καλά. Κάπως έτσι, με τις προσθαφαιρέσεις που έγιναν στο χειμερινό μεταγραφικό παράθυρο και κυρίως με το φορμάρισμα του ελεύθερου Μίραλεμ Πιάνιτς που είχε αποκτηθεί τέλη Σεπτεμβρίου, ο Νίκολιτς άλλαξε το σύστημα της ομάδας σε 4-3-1-2 ή για να το πούμε με περισσότερη ακρίβεια 4-4-2 σε ρόμβο καθώς οι δύο παίκτες που αγωνιζόντουσαν στον άξονα ήταν ο 37χρονος Πιάνιτς και ο 19χρονος Κίσλιακ, τον οποίο εμπιστεύτηκε πολύ στο δεύτερο μισό της σεζόν και που πρόκειται για έναν πάρα πολύ ποιοτικό ποδοσφαιριστή.
Ουσιαστικά, ο Νίκολιτς πήγε σε μια εντελώς διαφορετική κατεύθυνση από εκείνη που δούλευε η ομάδα του τόσο καιρό. Και αυτή η αλλαγή του βγήκε και με το παραπάνω, καθώς στα 20 τελευταία παιχνίδια της σεζόν, η ΤΣΣΚΑ είχε μόλις 2 ήττες και τερμάτισε στην 3η θέση. 
Ακόμα ένα θετικό που πίστωσαν στον Σέρβο στην Ρωσία, είναι το γεγονός πως κατάφερε να φτάσει με την ΤΣΣΚΑ Μόσχας στην πρώτη τριάδα κι ενώ ο σύλλογος δεν θυμίζει σε τίποτα την ομάδα του παρελθόντος, καθώς αντιμετωπίζει οικονομικά προβλήματα. Ο Σέρβος αποχωρεί από την ομάδα της Μόσχας, έχοντας σε 43 παιχνίδια 26 νίκες, 10 ισοπαλίες και μόλις 7 ήττες, με μέσο όρο βαθμών 2,05! Σε αυτά τα ματς, η ΤΣΣΚΑ βρήκε τον δρόμο προς τα δίχτυα 73 φορές, ενώ δέχθηκε 34 γκολ.

Αξιοποιεί το υλικό και δεν διστάζει να αλλάζει ότι δεν λειτουργει
Όπως λοιπόν αναφέρθηκε και στην αρχή του κειμένου, ο Μάρκο Νίκολιτς βλέπουμε πως είναι ένας πολύ ανοιχτόμυαλος προπονητής, που θα δουλέψει με το υλικό που έχει, θα πάρει το 101% από τους ποδοσφαιριστές του και δεν θα φοβηθεί να κάνει το κάτι διαφορετικό εάν αυτό χρειάζεται. 
Θέλει η ομάδα του να είναι σφικτή σε φάση άμυνας, αλλά αυτό δεν σημαίνει πως σε ορισμένες περιπτώσεις δεν θα πιέσει και ψηλά. Φυσικά λόγω της τακτικής ευελιξίας που δείχνει να διαθέτει είναι πολύ πιθανό στην ΑΕΚ να επιλέξει την πίεση πιο ψηλά στο γήπεδο πατώντας πάνω στα χνάρια του Αλμέιδα, σίγουρα όμως με μικρότερο αμυντικό ρίσκο. Συνολικά, στα 510 ματς που έχει κοουτσάρει στην καριέρα του οι ομάδες του έχουν πετύχει 843 γκολ(περίπου 1,5 τέρματα ανα ματς) και έχουν δεχθεί 488 (περίπου 0,95 γκολ ανα ματς). Μάλιστα, η Λοκομοτίβ Μόσχας ήταν η μόνη ομάδα στην καριέρα του, όπου τα γκολ που δέχθηκε ήταν περισσότερα από τα ματς του ως προπονητής στον σύλλογο.

Το προφίλ των παικτών
Πάμε τώρα και στα προφίλ των παικτών που φαίνεται πως του αρέσουν. Στην θέση του τερματοφύλακα βλέπουμε πως θέλει από τον «άσο» του να είναι αρκετά ψηλός και ιδανικά καλός με την μπάλα στα πόδια. Όσον αφορά τα στόπερ, απαραίτητη προϋπόθεση είναι και εδώ το ύψος, με τουλάχιστον τον έναν του κεντρικό αμυντικό να θέλει να είναι πάνω από 1.90. 
Τα δύο μπακ του θέλει να είναι αρκετά καλά τόσο σε φάση επίθεσης όσο και σε φάση άμυνας, με το ύψος, σε αντίθεση με τα στόπερ, να μην παίζει σημαντικό ρόλο. 
Αντιθέτως, στο εξάρι φαίνεται πως δεν κάνει εκπτώσεις, καθώς ο ένας από τους αμυντικούς μέσους που επέλεγε ήταν πάντα δυναμικός παίκτης, με ύψος πάνω από 1,85 και ικανός να ελέγξει τον ρυθμό του παιχνιδιού. 
Στην θέση οκτώ βλέπουμε πως και πάλι δεν τον ενδιαφέρει τόσο πολύ το ύψος, ωστόσο θέλει από τους παίκτες της θέσης να είναι all-around. Να είναι δηλαδή και παίκτες με πολύ ένταση, με αντοχή, με εξαιρετική τεχνική κατάρτιση, να βοηθούν στο πλάι, να πατάνε περιοχή, να έχουν συνδυαστικό παιχνίδι και να μπορούν και αυτοί να ελέγχουν την ροή του παιχνιδιού. Είναι μια θέση, που ο Μάρκο Νίκολιτς είναι ιδιαίτερα απαιτητικός και δεν προκαλεί έκπληξη πως αρκετοί παίκτες που έχουν ακουστεί για τον άξονα της Ένωσης, έχουν όλα τα παραπάνω χαρακτηριστικά ενώ ήδη υπάρχουν ο Πινέδα και ο Λιούμπισιτς.
Τώρα, όσον αφορά τα εξτρέμ, βλέπουμε πως από την μία πλευρά θέλει έναν πιο ταχυδυναμικό εξτρέμ με έφεση να μπαίνει στην περιοχή, τύπου Κουτέσα και Κοϊτά, ενώ από την άλλη θέλει έναν πιο δημιουργικό, στο στυλ του Ελίασον. 
Πάντως σε πολλές περιπτώσεις και ιδίως όποτε επιλέγει το 4-3-1-2, ο 45χρονος χρησιμοποιεί στα άκρα ποδοσφαιριστές τύπου Πινέδα, δηλαδή μέσους που μπορούν να λειτουργήσουν σε φάση άμυνας ως μέσοι και σε φάση επίθεσης να λειτουργήσουν ως εξτρέμ, αν και κυρίως, το πλάτος στις ομάδες του, έρχεται από τους μπακ. Βέβαια το υλικό που θα βρει στην ΑΕΚ είναι τελείως διαφορετικό και όπως δείχνει η ιστορία του επιλέγει σχηματισμούς ανάλογα με το υλικό και δεν είναι κολλημένος σε ένα σύστημα.
Τέλος στις δύο θέσεις της επίθεσης βλέπουμε πως είναι λάτρης του συνδυασμού ψηλού-κοντού. Θέλει δηλαδή ο ένας του φορ να είναι πάνω από 1.90, δυναμικός, να βάζει σώμα, να σπάει μπάλες, να κρατάει την μπάλα, επίσης, όποτε χρειάζεται και να είναι μια διαρκής απειλή για τους αντίπαλους στόπερ. Αντιθέτως, ο άλλος του επιθετικός, ο οποίος στην πραγματικότητα είναι κάτι σαν «εννιαμισάρι», θα πρέπει να είναι αρκετά δυναμικός, ικανότατος στο πρέσινγκ και στο συνδυαστικό παιχνίδι. Ανάλογα με την περίσταση χρησιμοποιεί 
Σε κάθε περίπτωση, ο Μάριο Νίκολιτς μαζί με τους συνεργάτες του έχουν εξετάσει ήδη διεξοδικά το ρόστερ της ΑΕΚ, ο Σέρβος προπονητής έχει εδώ και καιρό καθημερινή συνεργασία με τον Ριμπάλτα και στην πορεία όλοι μαζί θα το δομήσουν με παίκτες που εκείνοι κρίνουν πως είναι απαραίτητοι. Το αν ο Σέρβος κόουτς θα καταφέρει να επαναφέρει την Ένωση στον δρόμο των επιτυχιών μόνο ο χρόνος θα το δείξει. 
ΓΙΑΝΝΗΣ ΤΑΣΣΟΠΟΥΛΟΣ