Μια νέα δουλειά που θα συζητηθεί και αναμένεται να αφήσει εποχή ετοιμάζει ο Νίκος Οικονομίδης!
Ο μεγάλος βιολάτορας της αιγαιοπελαγίτικης παράδοσης επιβιβάζεται στο «τρεχαντηράκι το γοργό» με το πλωριό πανί, αυτήν τη φορά όμως δεν φεύγει για την Αμοργό, αλλά για τη χερσόνησο της Ερυθραίας, στη Μικρά Ασία, περνώντας από μουσικά... λιμάνια όπως τα Αλάτσατα, τα Βουρλά και το Μελί. Αγκυροβόλι σε αυτό το ταξίδι δεν προβλέπεται, γιατί σκοπός του είναι να αναδείξει τη συνέχεια της ιστορίας, η οποία διανθίζεται με πινελιές από Νάξο, Κύθνο και Πάρο.
Γιατί μπορεί να έχουν περάσει 97 χρόνια από τη μικρασιατική καταστροφή, ωστόσο τις μνήμες και τον πολιτισμό των αλησμόνητων πατρίδων έχουν κληρονομήσει οι απόγονοι των προσφύγων. Είναι αυτό που λέει και το ποντιακό ρητό «η Ρωμανία και αν επέρασεν ανθεί και φέρει και άλλο». Σε συνεργασία με τον Νίκο Οικονομίδη, τον Σύνδεσμο Μικρασιατών-Κωνσταντινοπουλιτών “ΡΙΖΕΣ” και το Δημό Χαλανδρίου (στο πλαίσιο του εορτασμού για τα 100 χρόνια που προσφυγικού συνοικισμού), οι Ερυθραιώτες, ατενίζοντας από το «παραθύρι το ψηλό που βλέπει το λιμάνι», ξαναγράφουν παραδοσιακά μικρασιατικά τραγούδια και «με τον βοριά τον πελαγίσιο φέρνουν τις αγάπες πίσω».
«Ετοιμάζουμε έναν δίσκο με τίτλο “Τα μικρασιάτικα του Αιγαίου” μέσα στον οποίο θα περιλαμβάνονται ανέκδοτα και πολύ άγνωστα τραγούδια» αναφέρει στο Newpost ο Νίκος Οικονομίδης και προσθέτει: «Ο πλούτος είναι τόσος μεγάλος φυσικά που δεν μπορούν να χωρέσουν όλα σε ένα cd. Στον δισκό περιλαμβάνονται στίχοι μικρασιατών τρίτης γενιάς φτιαγμένοι σε συγκεκριμένο μουσικό σκελετό, δηλαδή το Μελιώτικο, τον Μπάλο, χοροί δηλαδή που χορεύονται και στις Κυκλάδες. Έχει χορούς όπως το Μπαμ που είναι ζεϊμπέκικο. Υπάρχουν επιρροές τρανταχτές από κάποια νησιά, όπως η Κύθνος, η Νάξος,η οποία είχε και σχέση με τα Βουρλά. Είναι παραδοσιακά κομμάτια πολύ κλασσικά με μία μορφή αρχέγονη που χρησιμοποιούμε στα νησιά των Κυκλάδων. Το να έρθει ένας χορός ζεϊμπέκικος σε νησί και να χορεύεται από μπαρμπάδες και να λες “τί λεβεντιά, τί χορός είναι αυτός, τί πολιτισμός;”είναι πολύ συγκλονιστικό. Είναι πολύ μεγάλο το κεφάλαιο και θέλει επιστημονική έρευνα».
Συγκίνηση χωρίς μοιρολατρία
Το αντικείμενο των στίχων δεδομένα παρουσιάζει μεγάλο ενδιαφέρον, αφού οι επόμενες γενιές αυτών που ξεριζώθηκαν δεν έζησαν σε αυτές τις πατρίδες. Ο Νίκος Οικονομίδης μιλά με μεγάλη συγκίνηση για αυτούς, τους νέους ανθρώπους που μεταφέρουν στη σύγχρονη εποχή αυτήν τη νοσταλγία.
«Οι άνθρωποι αυτοί είναι ζωντανοί και αυτό που κάνουν, το κάνουν με αγάπη. Εγώ έχω παίξει σε δίσκους της Δόμνας Σαμίου που ήταν Μικρασιάτισσα. Είχαμε ηχογραφήσει όλα τα μικρασιάτικα σε δίσκους. Σας πληροφορώ, ότι δεν μου εμφύτεψε αυτό που μου εμφύτεψε ο Καραμπουρνιώτης, σαν νέο παιδί, που κάποια στιγμή στη συζήτηση επάνω μου είπε “εσύ τραγουδάς τον τόπο σου. Λες θα πάω στην Αμοργό αυτό το καλοκαίρι. Θα πάω στην Αμοργό, στο πατρικό μου σπίτι που χρόνια νοσταλγώ. Εγώ που να πω, ότι θα πάω; Στο Χαλάνδρι; Δεν έχω μία ιδιαίτερη πατρίδα”. Αυτό με συγκίνησε. Υπάρχουν άνθρωποι που ενώ είναι στην Ελλάδα νιώθουν αυτόν τον ξεριζωμό από την παλιά πατρίδα. Με έβαλε σε μία διαδικασία ανάδειξης αυτού του συναισθήματος χωρίς να σημαίνει, ότι μοιρολατρούμε. Δεν θα αλλάξουμε την ιστορία», αναφέρει ο μεγάλος δάσκαλος και συμπληρωνει:
«Ο Βαγιανός φερ'ειπείν μου είπε, ότι η γιαγιά του έλεγε τον στίχο “καλώς το μου που πρόβαλε το θαλασσοδαρμένο, από το κύμα μούσκεμα και το κουπί ιδρωμένο”, τον οποίο συνέχισε και δημιούργησε ένα πολύ ωραίο τραγούδι που αναφέρεται στη μάνα που μιλάει στο παιδί της και επικαλείται την Αγία Παρασκευή και τον Άγιο Νικόλα για να το έχει καλά. Είναι πολύ συγκινητικό αυτό. Είναι σαν να μιλούν τώρα αυτά τα παιδιά για την πατρίδα που δεν έχουν, δεν την έζησαν, αλλά την αναπολούν.
Προσωπικά έχω γράψει και εγώ ένα τραγούδι που μιλάει για την κληματαριά του Φιλωτιού (σ.σ.χωριό της Νάξου), την οποία έφερε και φύτεψε από τα Βουρλά κάποιος Ανωμερίτης και υπάρχει ακόμα, όπως υπάρχουν τάματα σε διάφορες εκκλησίες στην Απείρανθο και στο Φιλώτι που έχουν ως σήμα τον γκασμά με το φτυάρι, που παραπέμπει σε εκείνη την περιοχή της Μικράς Ασίας».
Αντιδάνειο με νησιώτικο ύφος
Ποιες μουσικές λεπτομέρειες έχει αυτή η δουλειά; «Είναι ένας πολύ ενδιαφέρον δίσκος που δείχνει τις μουσικές διαφορές που έχει το Αιγαίο, το οποίο είναι χωνευτήρι πολιτισμών», απαντά και συνεχίζει: «Από τη μία υπάρχει η τσαμπούνα που μας έρχεται από την Αρχαία Ελλάδα με τα συρτά και τα πεταχτά και από την άλλη έρχεται το μικρασιάτικο με όλη την οχτάβα και τους “στολισμούς”, το οποίο είναι εκφυλισμένο σε σχέση με το πρωτόγονο, το δικό μας, χωρίς να σημαίνει, ότι είναι καλύτερο. Γιατί αν πάρουμε στη συνέχεια και τη Σμύρνη τότε θα δούμε περισσότερο εκφυλισμένο το παραδοσιακό είδος, γιατί ήταν αστικό κέντρο της εποχής. Οπότε υπήρχαν τραγουδάκια τύπου “τικιτάκ κάνει η καρδιά μου” μέχρι και γαλλικά βαλς. Αλλά εγώ δεν μένω σε αυτά.
Ούτως ή άλλως στα νησιά δεν κρατήσαμε αυτά. Το ενδιαφέρον είναι, ότι για πρώτη φορά παρουσιάζεται το Μπαμ που είναι ζεϊμπέκικο και δεν υπήρχε τόσο στις Κυκλάδες,με εξαίρεση τη Σύρο. Ακολουθείται με ένα Καρσιλαμά. Επίσης στην Πάρο υπάρχει το Άσπρο χωριό που υπήρχαν πρόσφυγες και από το οποίο έχουμε διασώσει ένα φοβερό χασάπικο. Αυτό το ενώνω με ένα μπουρδάρι ή βουργάρικο, το οποίο στην ουσία είναι χασαποσέρβικος και χορεύεται στα τρία. Έχουμε επιρροές από Πάρο, Κύθνο και Νάξο. Υπάρχουν παραδοσιακά της Ερυθραίας όπως ο “Μεμέτης” που είναι ένα παρεξηγημένο τραγούδι. Χρησιμοποιώ τα παραδοσιακά όργανα των Κυκλάδων, όπως λαούτο που εκεί δεν είχαν (σ.σ. Ερυθραία). Στην ουσία είναι ένα αντιδάνειο. Προσθέτω αυτά που ήρθαν σε εμάς, στα νησιά και διαμορφώθηκαν με το νησιώτικο ύφος, το οποίο δεν είχε ανατολίτικες πτυχές».
Με αγάπη για τις επόμενες γενιές
Ποιος είναι ο στόχος δίσκου; «Ο σκοπός είναι αρχικά να δείξουμε ότι αυτή η μουσική είναι ζωντανή. Δεν είναι τίποτα πεθαμένο. Θέλουμε να δείξουμε τι ζωντανό υπάρχει, τι έχει απομείνει και πως είναι η συνέχειά του» εξηγεί ο Νίκος Οικονομίδης και καταλήγει:
«Συνεργάστηκαν άνθρωποι που ξέρουν καλά την ιστορία τους. Πρέπει ο κόσμος να συνειδητοποιήσει το μουσικό πλούτο μέσα από τις ξεχωριστές επιρροές που υπάρχουν πάντα. Δηλαδή αν πας σε έναν Αξιώτη και του πεις, ότι το Χουζάμ που χορεύει δεν είναι αξιώτικο αλλά μικρασιάτικο δεν θα το αποδεχτεί. Τα θεωρούν τόσο δικά τους κάποια πράγματα που είναι τιμή τους μεν, πρέπει να γνωρίζουμε την ιστορία δε. Οι νέοι πρέπει να αφυπνιστούν πάνω σε αυτά τα θέματα. Δεν είναι τυχαίο που ο άλλος τραγουδά την πατρίδα του παππού του. Αυτό το πράγμα είναι μία συνειδητοποίηση και εμένα αυτό μου αρέσει. Ξέρετε στην Ελλάδα δεν έχουμε σχολές. Έχουμε εντελώς προφορική παράδοση. Ο μαθητής που βγαίνει από σχολή δεν υπάρχει κάποιος να του εξηγήσει υπεύθυνα τη διαφορά του Μπάλου από τον Συρτό. Τα νέα παιδιά παίζουν κάποια κομμάτια και το μόνο που δεν τους ενδιαφέρει είναι από που προέρχεται. Σαν σπουδή είναι λάθος. Πρέπει να γνωρίζουμε τον κώδικα τους ενός και τον κώδικα του άλλου, να ξέρουμε επίσης αν έχει γίνει κάποια μίξη πάνω σε αυτό ή προσαρμογή. Οπότε αυτή η δουλειά είναι ένα λιθαράκι που βάζουμε με αγάπη για τις επόμενες γενιές που θα έρθουν και θα έχουν φτιάξει μία θεωρία και μία μεθολογία, η οποία θα διδάσκει σωστά τη μουσική μας».
Novibet ΕΠΑΘΑ με Super Προσφορά* Γνωριμίας* 21+ | ΑΡΜΟΔΙΟΣ ΡΥΘΜΙΣΤΗΣ: ΕΕΕΠ | ΚΙΝΔΥΝΟΣ ΕΘΙΣΜΟΥ & ΑΠΩΛΕΙΑΣ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΣ | ΓΡΑΜΜΗ ΒΟΗΘΕΙΑΣ ΚΕΘΕΑ: 2109237777 | ΠΑΙΞΕ ΥΠΕΥΘΥΝΑ
SEAJETS Ταξιδεύουμε μαζί με το μεγαλύτερο στόλο ταχύπλοων παγκοσμίως σε 50 προορισμούς του Αιγαίου!
