Υπάρχουν δύο χαρακτηριστικά παραδείγματα στην ιστορία των Μουντιάλ όπου η πιο συναρπαστική ομάδα της διοργάνωσης, το φαβορί των ουδέτερων φιλάθλων, ηττήθηκε στον τελικό από τη Δυτική Γερμανία. Το πιο γνωστό είναι η Ολλανδία του 1974. Όμως δύο δεκαετίες νωρίτερα, η Ουγγαρία βίωσε σχεδόν το ίδιο.
Αν μη τι άλλο, η περίπτωση ήταν ακόμα πιο εξοργιστική, γιατί εκείνη η θρυλική ομάδα της Ουγγαρίας είχε διαλύσει τη Δυτική Γερμανία με 8-3 στη φάση των ομίλων — μια σπουδαία νίκη, ακόμα και με βάση τα δεδομένα μιας διοργάνωσης με ρεκόρ 5,38 γκολ ανά αγώνα. Εκείνη τη στιγμή, φαινόταν απίθανο να σταματήσει κανείς τους Ούγγρους ολυμπιονίκες, πόσω μάλλον οι Γερμανοί.
Αλλά αυτή ήταν μια εκπληκτική επιτυχία για τη Δυτική Γερμανία, λιγότερο από 10 χρόνια μετά το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Ήταν το πρώτο Μουντιάλ στο οποίο συμμετείχαν από τότε, αφού είχαν αποκλειστεί από τη FIFA το 1950.
Ο προπονητής
Ο Σεπ Χέρμπεργκερ, ταλαντούχος επιθετικός που αγωνίστηκε τρεις φορές με την εθνική, είναι ίσως πιο γνωστός γιατί υπηρέτησε και στους δύο Παγκοσμίους Πολέμους, αν και κατά τη δική του μαρτυρία δεν ενεπλάκη ποτέ σε ένοπλη σύρραξη.
Όπως αρκετοί άλλοι Γερμανοί προπονητές του 20ού αιώνα, ξεκίνησε ως βοηθός και ανέλαβε πρώτος προπονητής στο Μουντιάλ του 1938, για να επιστρέψει το 1950 και να καθοδηγήσει την ομάδα επί 14 χρόνια.
Ήταν πολύ καλός στην τακτική, έξυπνος και ψυχολόγος για τους παίκτες του. Ενίσχυε το κίνητρο των παικτών διαβάζοντάς τους επικριτικά άρθρα από τον Τύπο και τους καλούσε να αποδείξουν ότι έχουν άδικο. Σκεφτόταν ποιοι παίκτες θα πρέπει να συγκατοικούν στα ξενοδοχεία τόσο προσεκτικά όσο και τον σχηματισμό της ενδεκάδας.
Εμφανιζόταν άλλοτε ως αυστηρός πειθαρχικός, άλλοτε ως συναισθηματικά ευφυής πατρική φιγούρα. Όταν επέστρεψε στη Γερμανία μετά το Μουντιάλ, ανακάλυψε ότι ο δρόμος του σπιτιού του είχε μετονομαστεί σε «Οδός Σεπ Χέρμπεργκερ».
Τακτική προσέγγιση
Ο σχηματισμός WM (3-2-2-3) είχε αρχίσει να φεύγει από τη μόδα. Η Ουγγαρία ήταν η ναυαρχίδα της νέας εποχής. Όμως ο Χέρμπεργκερ αποδείχθηκε ευέλικτος. Η προσέγγισή του στον τελικό βασίστηκε κυρίως στο πώς θα σταματήσει την Ουγγαρία.
Η Δυτική Γερμανία έπαιξε κάτι που μοιάζει περισσότερο με σύγχρονο ποδόσφαιρο. Ο αριστερός μέσος Καρλ Μάι έπαιξε man to man τον Σάντορ Κότσις, που είχε σκοράρει 11 φορές στο τουρνουά, αλλά στον τελικό ήταν άφαντος.
Ο ρόλος να παρακολουθεί τον Νάντορ Χιντεγκούτι — του οποίου οι κινήσεις στα μετόπισθεν είχαν αποσυντονίσει την Αγγλία στο 6-3 του Γουέμπλεϊ — ανατέθηκε στον Χορστ Έκελ, μέσος και όχι αμυντικός.
Ο αρχηγός Φριτς Βάλτερ και ο Μαξ Μόρλοκ έπαιζαν βαθύτερα και συμμετείχαν στην ανάπτυξη. Υπήρχε αξιοσημείωτη ρευστότητα, με τον δεξιό εξτρέμ Χέλμουτ Ραν να παραμένει στο πλάι, ενώ οι άλλοι εναλλάσσονταν. Ο Ραν ήταν εκρηκτικός και απρόβλεπτος, όχι ακριβώς στο προφίλ του Χέρμπεργκερ, αλλά η ποιότητά του ήταν αδιαμφισβήτητη — σκόραρε δύο φορές στον τελικό. Ο Χέρμπεργκερ είχε δώσει εντολή να επιτεθούν από τα άκρα, όχι από τον άξονα.
Όμως η πιο πολυσυζητημένη απόφαση του ήταν η ενδεκάδα στο ματς των ομίλων με την Ουγγαρία, όπου έκανε επτά αλλαγές σε σχέση με τη νίκη επί της Τουρκίας. Δεν ήταν τακτική απόφαση με την κλασική έννοια. Οι Γερμανοί οπαδοί εξοργίστηκαν και ζητούσαν την παραίτησή του (όχι απίθανο: ο Σκωτσέζος Άντι Μπίτι παραιτήθηκε μετά την πρεμιέρα της ομάδας του).
Γιατί το έκανε; Φαίνεται πως ξεκούραζε τους βασικούς, αφού δεν πίστευε πως είχαν πιθανότητες με την Ουγγαρία. Κάποιοι υποψιάζονταν πως ήθελε η ομάδα του να τερματίσει δεύτερη, ώστε να βρεθεί στην πιο εύκολη πλευρά του ταμπλό. Αργότερα διαδόθηκε πως το έκανε για να ρίξει στάχτη στα μάτια της Ουγγαρίας.
Το αστέρι της ομάδας
Πριν τον Β’ Παγκόσμιο, οι σέντερ μπακ ήταν οι σταρ του διεθνούς ποδοσφαίρου. Μετά, οι επιτελικοί μέσοι έγιναν κεντρικές φιγούρες. Η Δυτική Γερμανία δεν αποτελούσε εξαίρεση.
Ο Φριτς Βάλτερ, με τον αδελφό του Ότμαρ στην κορυφή της επίθεσης, ήταν ένας ταλαντούχος εσωτερικός μέσος. Ο Χέρμπεργκερ τον λάτρευε, του έδωσε το περιβραχιόνιο, αν και ο Βάλτερ είχε δεχθεί έντονη κριτική — ιδίως μετά την ήττα 3-1 από τη Γαλλία το 1952. Είχε προτείνει να αποσυρθεί, αλλά ο Χέρμπεργκερ επέμεινε να παραμείνει.
Το 1954 τον δικαίωσε. Αν και φάνηκε αργός στους ομίλους, ξεχώρισε στην νίκη με 2-0 επί της Τσεχοσλοβακίας και σκόραρε δύο πέναλτι στο 6-1 του ημιτελικού με την Αυστρία. Δεν ήταν μόνο τα γκολ — ήταν ο δημιουργός της ομάδας, κάτι σαν τον Πούσκας των Γερμανών.
Ο Βάλτερ είχε προσβληθεί από ελονοσία ως αιχμάλωτος πολέμου και δεν τα πήγαινε καλά στη ζέστη. Οι ψυχρές συνθήκες του τελικού τον ευνόησαν. Ήταν ο πρώτος άνθρωπος που ανακηρύχθηκε επίτιμος πολίτης του κρατιδίου Ρηνανίας-Παλατινάτου. Η διάκριση δεν απονεμήθηκε ποτέ ξανά.
Το καθοριστικό ματς
Ο τελικός απέναντι στην Ουγγαρία, που έμεινε στην ιστορία ως το «Θαύμα της Βέρνης», είναι από τις πιο διάσημες ανατροπές του ποδοσφαίρου. Πέρα από τα γκολ και την τακτική, είναι μια ιστορία πολιτισμικής και ιστορικής σημασίας.
Η Ουγγαρία προηγήθηκε με 2-0 μόλις στο 8ο λεπτό, με τους Πούσκας και Τσίμπορ να σκοράρουν. Έμοιαζε να είναι μια επανάληψη του 8-3 της φάσης των ομίλων.
Αλλά η Δυτική Γερμανία ισοφάρισε μέσα σε δέκα λεπτά. Ο Μόρλοκ μείωσε στο 10' και ο Ραν ισοφάρισε στο 18'. Η Ουγγαρία πίεζε και είχε περισσότερες ευκαιρίες — ο Κότσις είχε κεφαλιά στο δοκάρι, ο Πούσκας απείλησε με σουτ, αλλά ο Τόρεκ, ο Γερμανός τερματοφύλακας, πραγματοποίησε μεγάλη εμφάνιση.
Το καθοριστικό γκολ ήρθε στο 84ο λεπτό. Ο Ραν έκανε μια έξοχη ατομική προσπάθεια, απέφυγε τον Λόραντ και πλάσαρε τον Γκροσίσκ με το αριστερό. Σκόραρε το 3-2 και έδωσε στη Γερμανία το πρώτο της Μουντιάλ.
Η Ουγγαρία πίεσε απεγνωσμένα, και στο 88’ ο Πούσκας φάνηκε να ισοφαρίζει, αλλά το γκολ ακυρώθηκε για οφσάιντ — μια απόφαση που θεωρείται αμφιλεγόμενη ως σήμερα.
Ο Χέρμπεργκερ έδωσε εντολή να κρατήσουν τη μπάλα μακριά από την άμυνα, ακόμη και αν έφευγε άουτ ή κόρνερ. Η ομάδα άντεξε.
Η νίκη αυτή αμφισβητήθηκε αμέσως. Ορισμένοι Ούγγροι υπαινίχθηκαν πως οι Γερμανοί είχαν χρησιμοποιήσει κάποια μορφή ντόπινγκ. Ορισμένοι ιστορικοί ανέφεραν ότι πριν τον τελικό, κάποιοι παίκτες της Δυτικής Γερμανίας έλαβαν ενέσεις με "βιταμίνες" ή "παυσίπονα". Το 2010, ένα ντοκιμαντέρ του γερμανικού τηλεοπτικού δικτύου ARD πρότεινε ότι πιθανόν να είχαν χορηγηθεί μεθαμφεταμίνες, τα γνωστά «Pervitin», που χρησιμοποιούσε ο στρατός του Χίτλερ στον πόλεμο.
Ποτέ δεν υπήρξε τεκμηριωμένη απόδειξη, και αρκετοί ιστορικοί ποδοσφαίρου θεωρούν το επιχείρημα υπερβολικά τραβηγμένο. Οι Γερμανοί κέρδισαν με έξυπνη τακτική, ανθεκτικότητα και αποτελεσματικότητα.
Από την άλλη, η Ουγγαρία δεν είχε χάσει επί 31 αγώνες. Είχε νικήσει 6-3 την Αγγλία στο Γουέμπλεϊ, είχε συντρίψει τη Βραζιλία και την Ουρουγουάη σε συγκλονιστικά ματς. Ίσως απλώς η κούραση έπαιξε ρόλο. Ίσως και η τύχη.
Για τη Γερμανία, η κατάκτηση του Μουντιάλ του 1954 ήταν κάτι πολύ μεγαλύτερο από ένα ποδοσφαιρικό τρόπαιο. Ήταν το πρώτο σημάδι ότι η χώρα μπορούσε να ξανασταθεί στο παγκόσμιο προσκήνιο, με ειρηνικό τρόπο.
Ο Σεπ Χέρμπεργκερ έγινε εθνικός ήρωας. Ο Φριτς Βάλτερ θεωρήθηκε ίνδαλμα. Η εθνική ομάδα της Δυτικής Γερμανίας είχε ιδρύσει μια παράδοση που θα συνέχιζε με τρία ακόμα τρόπαια τα επόμενα 60 χρόνια.
Για την Ουγγαρία, ήταν η αρχή του τέλους για τη «Χρυσή Ομάδα». Το 1956, η Σοβιετική Ένωση κατέπνιξε την Ουγγρική Επανάσταση και αρκετοί παίκτες κατέφυγαν στο εξωτερικό. Ποτέ ξανά δεν έφτασαν τόσο ψηλά.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΤΑΣΣΟΠΟΥΛΟΣ
ΠΗΓΗ: The Athletic
Novibet ΕΠΑΘΑ με Super Προσφορά* Γνωριμίας* 21+ | ΑΡΜΟΔΙΟΣ ΡΥΘΜΙΣΤΗΣ: ΕΕΕΠ | ΚΙΝΔΥΝΟΣ ΕΘΙΣΜΟΥ & ΑΠΩΛΕΙΑΣ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΣ | ΓΡΑΜΜΗ ΒΟΗΘΕΙΑΣ ΚΕΘΕΑ: 2109237777 | ΠΑΙΞΕ ΥΠΕΥΘΥΝΑ
SEAJETS Ταξιδεύουμε μαζί με το μεγαλύτερο στόλο ταχύπλοων παγκοσμίως σε 50 προορισμούς του Αιγαίου!
