Ο τερματοφύλακας τοποθετεί την μπάλα στη μικρή περιοχή. Κάνει πάσα σε έναν από τα στόπερ του μέσα στο «κουτί». Οι παίκτες της αντίπαλης ομάδας ανεβαίνουν για να πιέσουν. Αυτή είναι μόνο μια παραλλαγή ενός τρόπου επανεκκίνησης του παιχνιδιού που έχει γίνει εξαιρετικά συνηθισμένος τα τελευταία χρόνια και ένας που τείνει να διχάζει τις απόψεις. Για ορισμένους είναι μια τακτικά και στατιστικά αποδεδειγμένη μέθοδος έναρξης μιας ακολουθίας παιχνιδιού. Για άλλους είναι άσκοπα επικίνδυνο, μια μανία που μπορεί να λειτουργήσει μόνο για την Μάντσεστερ Σίτι του Πεπ Γκουαρδιόλα, η οποία όμως πάντα αποτυγχάνει καθώς κατεβαίνεις χαμηλότερα στα πρωταθλήματα.
Πώς φτάσαμε σε αυτό το σημείο στην εξέλιξη του ποδοσφαίρου;
Οι τακτικές καινοτομίες μπορούν να προέλθουν από διάφορες πηγές. Μπορούν να προκύψουν λόγω αλλαγών στους κανονισμούς. Μπορούν να εμπνευστούν από παίκτες που ερμηνεύουν τους ρόλους τους με διαφορετικούς τρόπους. Μπορούν επίσης να προέρχονται από νέους προπονητές με φρέσκες ιδέες.
Μπορούν να προκύψουν λόγω της βελτίωσης των συνθηκών στις οποίες παίζεται το ποδόσφαιρο. Και μπορούν να αναπτυχθούν επειδή το άθλημα έχει εξελιχθεί από αναψυχή σε μεγάλη επιχείρηση και μορφή ψυχαγωγίας. Η ιστορία του παιχνιδιού από πίσω λαμβάνει υπόψη και τις πέντε αυτές έννοιες.
Πρώτον, οι αλλαγές στους κανονισμούς ήταν σημαντικές. Η σημαντικότερη όλων, όμως, ήταν η εισαγωγή του νόμου για τις πίσω πάσες το 1992, που σήμαινε ότι οι τερματοφύλακες δεν μπορούσαν πλέον να πιάνουν την μπάλα με τα χέρια εάν κάποιος συμπαίκτης, τους την έδινε επίτηδες . Αν παρακολουθήσετε ένα παιχνίδι εκείνης της εποχής και ένα παιχνίδι του σήμερα, θα νομίζετε πως πρόκειται για ένα διαφορετικό άθλημα.
Αυτή η αλλαγή σήμαινε ότι οι γκολκίπερ, ουσιαστικά για πρώτη φορά, αναγκάστηκαν να εξασκηθούν στο να κλωτσούν την μπάλα ενώ αυτή βρίσκεται σε κίνηση. Η βελτιωμένη αυτοπεποίθησή τους στην κατοχή σήμαινε ότι η κυκλοφορία της μπάλας- αντί να την διώχνουν με δύναμη- ήταν πιο βιώσιμη.
Υπήρξε επίσης μια σημαντική αλλαγή στους νόμους το 2019. Αυτή ήταν, πως η πρώτη πάσα του τερματοφύλακα από το ελεύθερο μπορούσε να γίνει εντός περιοχής και να μην περιμένει ο στόπερ της ομάδας την μπάλα να βγει έξω από την μεγάλη περιοχή για να κάνει επαφή μαζί της.
Οι αντίπαλοι παίκτες πρέπει ακόμα να ξεκινήσουν εκτός περιοχής για να πιέσουν, όμως τα ελεύθερα μπορούν να γίνουν με κοντινή πάσα, κάτι που δίνει στους τερματοφύλακες και τους αμυντικούς ένα προβάδισμα λίγων δευτερολέπτων έναντι των αντιπάλων τους. Αυτό τους επέτρεψε να παίξουν κάτω από (ελαφρώς) λιγότερη πίεση.
Δεύτερον, οι συνθήκες του γηπέδου έχουν βελτιωθεί δραματικά τις τελευταίες δύο δεκαετίες. Πολλοί αγώνες τότε γινόντουσαν σε κακής ποιότητας αγωνιστικούς χώρους. Πλέον, οι παίκτες μπορούν να εμπιστευτούν τον χλοοτάπητα και ως εκ τούτου να εμπιστευτούν την τεχνική τους για να κάνουν σωστή πάσα. Τρίτον, οι μοντέρνοι τερματοφύλακες τείνουν να είναι εκείνοι που πιέζουν τα όρια όσον αφορά το τι είναι ικανοί να κάνουν με την μπάλα στα πόδια. Ουσιαστικά έχουν γίνει o 11ος παίκτης στην επίθεση μιας ομάδας.
Μετά την αλλαγή του νόμου για την πίσω πάσα, ο Πίτερ Σμάιχελ επέμενε να συμμετέχει σε ασκήσεις με τους υπόλοιπους παίκτες της Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ, αντί να κάνει προπόνηση τερματοφυλάκων. Ένας μελλοντικός «άσος» των «κόκκινων διαβόλων», ο Έντουιν φαν ντερ Σαρ, συχνά πιστωνόταν ως ο πρώτος «σύγχρονος» τερματοφύλακας στις μέρες του με τον Άγιαξ.
Τα τελευταία χρόνια, παίκτες όπως ο Κλαούντιο Μπράβο και ο Ονανά, έχουν πάρει μεταγραφές σε μεγάλους συλλόγους, λόγω της ικανότητάς τους με την μπάλα στα πόδια, όμως συχνά φαίνεται πως έχουν σημαντικά θέματα στο να σταματάνε τα σουτ.
Τέταρτον, όσον αφορά τους προπονητές που έχουν αποδειχθεί ιδιαίτερα επιδραστικοί όσον αφορά το παιχνίδι από πίσω, στην εποχή της Premier League - και στην εποχή μετά τον νόμο για την πίσω πάσα - τα πράγματα πιθανότατα ξεκινούν με τον Μάικ Γουόλκερ, προπονητή της Νόριτς το 1992-93.
Ο Γουόκερ ήταν πρώην τερματοφύλακας και αναγνώρισε την ανάγκη οι πορτιέρε να προσαρμόσουν πλήρως τον τρόπο παιχνιδιού τους. Στο πρόσωπο του Μπράιαν Γκαν, είχε έναν κίπερ που ήταν ιδιαίτερα καλός με την μπάλα στα πόδια και το ελεύθερο στυλ της Νόριτς λειτούργησε πολύ καλά στη νέα εποχή του ποδοσφαίρου. Ήταν στην κορυφή για ένα σημαντικό χρονικό διάστημα κατά τη διάρκεια της πρώτης σεζόν της Premier League, τερματίζοντας τελικά στην 3η θέση.
Ο Αρσέν Βενγκέρ συχνά πιστώνεται τη μεταμόρφωση του στυλ παιχνιδιού της Άρσεναλ, αν και αναμφισβήτητα η αρχική επανάσταση προήλθε από τον προκάτοχό του, Μπρους Ριόχ, ο οποίος έδωσε μεγάλη έμφαση στο να χτίζουν οι «κανονιέρηδες» το παιχνίδι τους από πίσω, αντί να παίζουν άμεσο ποδόσφαιρο, όπως έκαναν συνήθως υπό τον Τζορτζ Γκράχαμ.
Τον τελευταίο καιρό, ο Ρομπέρτο Ντε Τζέρμπι έχει επίσης αποδειχθεί κάτι σαν «game changer», καθώς ζητάει συχνά από τον τερματοφύλακα του να μένει ακίνητος με την μπάλα στα πόδια, προκαλώντας με αυτόν τον τρόπο τους αντίπαλους να πιέσουν. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να υπάρχουν κενά στη μεσαία γραμμή τα οποία εκμεταλλεύεται η Μπράιτον με μια πάσα του «άσου» της.
Πέμπτον, οι οπαδοί πληρώνουν αρκετά χρήματα για εισιτήρια αυτές τις μέρες και περιμένουν να δουν κάτι ευχάριστο. Τα γούστα ποικίλλουν, φυσικά, και το υπερβολικό παιχνίδι υπό πίεση μπορεί να εξοργίσει ορισμένους φιλάθλους. Θέλουν κάτι πιο ακριβές και μελετημένο.
Αυτό που κάποτε ήταν το μεγάλο όπλο της Μπαρτσελόνα είναι τώρα, σε γενικές γραμμές, ο κανόνας για τους περισσότερους συλλόγους της Premier League - τερματοφύλακες που παίζουν κοντινές πάσες σε παίκτες μέσα και γύρω από την άκρη της περιοχής του πέναλτι.
Το build up στη Premier League και στα υπόλοιπα πρωταθλήματα
Το build up βρίσκεται σε άνθιση. Αυτό ισχύει τόσο στο Λονδίνο και το Λίβερπουλ όσο και στο Λας Πάλμας ή το Λος Άντζελες. Ωστόσο, αυτή η μανία των ομάδων να ξεκινούν το παιχνίδι από πίσω είναι καλή ιδέα; Όπως συμβαίνει με τις περισσότερες τακτικές στο ποδόσφαιρο, αυτό εξαρτάται από το ποιος το κάνει, πώς και γιατί.
Ένα ενδιαφέρον στοιχείο για την «τρέλα» που έχουν οι σύλλογοι της Premier League να παίζουν από πίσω είναι ότι δεν περιορίζεται στις κορυφαίες ομάδες. Τα τελευταία έξι χρόνια, οι πέντε πρώτες ομάδες στον πίνακα του πρωταθλήματος έχουν παραμείνει αρκετά σταθερές στον αριθμό των build-ups ανά παιχνίδι (όπου ένα build-up ορίζεται ως κατοχή που περιλαμβάνει τουλάχιστον τρεις πάσες που τελειώνουν στο τρίτο μιας ομάδας).
Εν τω μεταξύ, οι ομάδες που βρίσκονται στο δεύτερο μισό της βαθμολογίας, που κάποτε ήταν πολύ χαρούμενες με το να περιμένουν τον αντίπαλο και να χτυπάνε στο ανοιχτό γήπεδο, χτίζουν από πίσω περίπου 50% πιο συχνά από ό, τι το 2018-19, τολμώντας να ονειρεύονται ένα πιο όμορφο στο μάτι ποδόσφαιρο.
Αλλά η πιο απότομη αύξηση προέρχεται από τις ομάδες που βρίσκονται στις θέσεις πέντε έως 10 στη βαθμολογία, οι οποίες κάνουν διπλάσια build-ups ανά παιχνίδι από ότι μόλις πριν από έξι χρόνια.
Η Μπράιτον του Ντε Τζέρμπι θέλει να πιεστεί ψηλά και οι αντίπαλοι της αρέσκονται στο να το κάνουν, αφού και οι δύο ομάδες υπολογίζουν ότι η ανταμοιβή του παιχνιδιού στο μισό των «γλάρων» θα αντισταθμίσει το ρίσκο τους. Αν και η Μάντσεστερ Σίτι έχει περισσότερη συνολική κατοχή, η Μπράιτον κάνει τα περισσότερα build-ups από οποιαδήποτε ομάδα στην Premier League.
Αλλά δεν έχουν όλα τα build up τον ίδιο σκοπό. Για την Μπράιτον, που θέλει από μικρούς χώρους να βρεθεί σε μεγάλους, οι πάσες γύρω από το δικό της μισό είναι μια επιθετική τακτική. Αυτό που ψάχνουν οι «γλάροι» είναι να βρουν μια κοντινή πάσα σε έναν παίκτη πίσω από τον πρώτο ποδοσφαιριστή της αντίπαλης ομάδας που πρεσάρει, στη συνέχεια αυτός να σπάσει την μπάλα σε έναν τρίτο παίκτη- ο οποίος δεν βρίσκεται με πλάτη στο αντίπαλο τέρμα- έτσι ώστε αυτός με την σειρά του να κάνει μια πάσα στο ανοιχτό γήπεδο για να κινηθεί η Μπράιτον γρήγορα στους χώρους που έχουν δημιουργηθεί.
Την Μάντσεστερ Σίτι, από την άλλη πλευρά, δεν την ενοχλεί να παίρνει τον χρόνο της για να κάνει build up. Ακόμα και όταν χτίζει από πίσω, η ομάδα του Πεπ Γκουαρδιόλα τείνει να το κάνει με κυκλοφορία από πλευρά σε πλευρά που έχει σχεδιαστεί για να σπρώχνει τις αμυντικές γραμμές προς τα πίσω αντί να τις ανοίγει.
Αν και η Λίβερπουλ δεν παίζει τόσο πολύ από πίσω, όταν το κάνει απλώνει την μπάλα με ασφάλεια σε όλο το πλάτος του μισού της πριν κοιτάξει να επιτεθεί γρήγορα με μακρινές πάσες.
Με τον Ολεξάντρ Ζιντσένκο ή τον Τακεχίρο Τομιγιάσου να κόβουν προς τα μέσα, η Άρσεναλ σπάνια χρησιμοποιεί την αριστερή της πλευρά στη δημιουργία. Χτίζει από τον κεντρικό άξονα, ωστόσο παίρνει τον χρόνο της όταν η μπάλα φτάσει στις πτέρυγες.
Ορισμένες ταλαντούχες ομάδες όπως η Άστον Βίλα, η Νιούκαστλ και η Τσέλσι είναι πρόθυμες να φλερτάρουν με τον κίνδυνο παίζοντας σε περιοχές έξω από την δικιά τους περιοχή, όπου όποιος αντίπαλος θελήσει να τους πιέσει θα πρέπει να αφήσει μεγάλους χώρους μεταξύ των γραμμών.
Η Μπέρνλι είναι μια ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα περίπτωση. Την περασμένη σεζόν η κυριαρχία της, την έκανε να μοιάζει με τη Μάντσεστερ Σίτι της Championship. Αλλά αντί να μετριάσει το στυλ της ομάδας όταν έφτασε στην Premier League, ο Βίνσεντ Κομπανί έχει παραμείνει πιστός στις αρχές του, με αποτέλεσμα να είναι η μοναδική ομάδα, η οποία παρότι παλεύει για να σώσει την κατηγορία, προσπαθεί να διασπάσει την πίεση των αντιπάλων με παιχνίδι από πίσω, παρόλο που τα αποτελέσματα πολλές φορές είναι καταστροφικά.
Τι χρειάζονται οι ομάδες για να εφαρμόσουν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο το build up
Μια από τις πιο βασικές αρχές στο build up και γενικότερα στο ποδόσφαιρο κατοχής είναι η δημιουργία τριγώνων. Κάθε παίκτης, ανεξάρτητα από την τοποθεσία του στο γήπεδο, πρέπει να τοποθετείται ανάλογα για να σχηματίσει αυτό το σχήμα. Στο ποδόσφαιρο κατοχής, είναι μια ιδανική βάση, με την οποία μπορεί η ομάδα να κρατά τη μπάλα, ενώ την ίδια ώρα προσφέρει στον παίκτη που την έχει, δύο επιλογές.
Αν και οι δύο επιλογές που προσφέρονται είναι διαγώνιες, ακόμη καλύτερα, γιατί γίνονται αυτόματα πλεονεκτικές, έναντι στην υπερβολική πίεση των αντιπάλων, στις οριζόντιες και κάθετες γραμμές και επομένως, είναι πιο δύσκολο να αμυνθούν.
Ακόμα ένα σημαντικό κομμάτι για την σωστή εφαρμογή του build up είναι η περιστροφή της μπάλας.
Η περιστροφή της μπάλας και η διατήρηση της κατοχής ενώ οι ομάδες προσπαθούν να δημιουργήσουν χώρους για να μετακινηθούν ή ενώ προσπαθούν να δημιουργήσουν ένα είδος υπεροχής(αριθμητικής ή θέσης) είναι μια άλλη σημαντική και θεμελιώδης αρχή του παιχνιδιού δημιουργίας. Η ιδέα πίσω από αυτό είναι κυρίως να μετακινηθούν οι αντίπαλοι παίκτες από τη θέση τους και να δημιουργηθεί χώρος.
Ωστόσο το πιο σημαντικό κομμάτι ενός καλού build up είναι η ποιότητα των ποδοσφαιριστών. Μπορεί να μην φαίνεται τόσο δύσκολο οι παίκτες να κάνουν μερικές εξασκημένες κινήσεις και κοντινές πάσες, αλλά το να το κάνουν, για παράδειγμα, με την ταχύτητα που απαιτεί η Premier League, ενάντια σε όλο και πιο εξελιγμένα συστήματα πίεσης, απαιτεί τεχνικές ικανότητες και ικανότητες λήψης αποφάσεων που δεν μπορούν εύκολα να προπονηθούν. Ένας προπονητής μπορεί να επηρεάσει τη συχνότητα και το στυλ του παιχνιδιού δημιουργίας μιας ομάδας, αλλά τα αποτελέσματα εξακολουθούν να εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από τους παίκτες.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΤΑΣΣΟΠΟΥΛΟΣ
ΠΗΓΗ: The Athletic
Novibet ΕΠΑΘΑ με Super Προσφορά* Γνωριμίας* 21+ | ΑΡΜΟΔΙΟΣ ΡΥΘΜΙΣΤΗΣ: ΕΕΕΠ | ΚΙΝΔΥΝΟΣ ΕΘΙΣΜΟΥ & ΑΠΩΛΕΙΑΣ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΣ | ΓΡΑΜΜΗ ΒΟΗΘΕΙΑΣ ΚΕΘΕΑ: 2109237777 | ΠΑΙΞΕ ΥΠΕΥΘΥΝΑ
SEAJETS Ταξιδεύουμε μαζί με το μεγαλύτερο στόλο ταχύπλοων παγκοσμίως σε 50 προορισμούς του Αιγαίου!
