Μικρασιατική Καταστροφή (VIDEO)

Καμιά φορά ο σιγανός επαναλαμβανόμενος ήχος από το πληκτρολόγιο παίρνει να διακόπτεται τόσο που να καταλήγει στην απόλυτη σιωπή.

Μικρασιατική Καταστροφή δυο λέξεις απλά και μόνο, με πόσο βάρος όμως πάνω τους. Να γράψεις λοιπόν γι'αυτές ναι, ίσως όμως να μην είναι και τόσο απλό. Υπάρχει μια εύκολη λύση, ακριβής αντιγραφή από κάπου των γεγονότων, δυο τρεις συγκινητικές φανφάρες μαζί με μερικούς αφορισμούς και... έτοιμο. Όχι όχι, αυτό θα ήταν καθαρή ασέβεια στις χιλιάδες ψυχές που είτε χάθηκαν είτε ταλαιπωρήθηκαν και βασανίστηκαν.

Επιστροφή στο αδιέξοδο λοιπόν. Να γράψεις για τη καταστροφή εσύ, ένα μικρό κομμάτι της σύγχρονης Ελλάδας που τόσο ηθελημένα απέχει από το σκοτεινό τότε.

Και χωρίς να έχεις συμμάχους. Ο παππούς σου που ένιωθες πως σε συνδέει με το παρελθόν είναι πια πολύ μακριά, σαν την πατρίδα του το Αϊβαλί, τουλάχιστον «χίλια μύρια κύματα» η απόσταση. Κάποιος μπορεί να αντιδικήσει πως από τη Μυτιλήνη καμιά ώρα είναι μόλις με το καραβάκι. Μπα, δε νομίζω πως υπάρχουν πλεούμενα που να σε μεταφέρουν πίσω στο χρόνο, και τα μποφόρ της λησμονιάς πάντα καθιστούν απαγορευτικό τέτοιου είδους απόπλου.

Και τότε ξαφνικά παράδοξες εικόνες ξεπηδούν στο σκηνικό του νου. Μια Κόκκινη Μηλιά μαραμένη λες, που ταυτίστηκε με το μέρος που πήγαν τα δύο πετροχελιδόνια «μα εκεί εμείνανε κι όνειρο γίνανε και δακρυσμένα χρόνια» όπως είχε γράψει τόσο τέλεια κι απέριττα ο στιχουργός.

Κι ένας μαρμαρωμένος βασιλιάς, πλακωμένος με τόνους μάρμαρο όχι γιατί δεν εκπληρώνεται(για να μην παρεξηγηθούμε κιόλας) ο στείρος μεγαλοϊδεατισμός ακραίων ομάδων που τον καπηλεύονται αλλά γιατί τα ιδανικά τα οποία εκπροσώπησε, η τιμιότητα κι η αυτοθυσία τείνουν όλο και περισσότερο να εξαφανίζονται. Έτσι τα μισοτηγανισμένα ψάρια από το Μπαλουκλί εξακολουθούν να κολυμπάνε στο πηγάδι της λήθης και τα Ευζωνάκια τα καημένα συνεχίζουν να αγναντεύουν την Αγιά Σοφιά στο βουβό μονοπάτι των αιώνων.

Ξεφύγαμε, πήγαμε κοντά 500 χρόνια πίσω. Ας είναι, οι πληγές της ιστορίας ίδιο αίμα βγάζουν. Όμως στους σκοτεινούς και δύσκολους καιρούς που μας περιβάλλουν οι επέτειοι τόσο σημαντικών γεγονότων περνούν αναπόφευκτα σε δεύτερη μοίρα.

Από τις 13 έως τις 17 Σεπτεμβρίου του 1922 η Σμύρνη το καμάρι και η πρωτεύουσα του Ελληνικού στοιχείου των Μικρασιατικών Παραλίων πυρπολήθηκε από άτακτους Τούρκους που πριν είχαν επιδοθεί σε εκτεταμένες θηριωδίες και σφαγές χιλιάδων Ελλήνων και Αρμενίων. Με αυτό το θλιβερό τρόπο ολοκληρώθηκε η Μικρασιατική Καταστροφή. Στα όσα την προκάλεσαν σαφώς και δεν είναι δόκιμο να αναφερθούμε.

Αποτέλεσμα πάντως είναι ενάμισι εκατομμύριο προσφύγων της Μικρασίας και του Πόντου που κατέφυγαν κυνηγημένοι σε ένα κράτος, το κράτος τους, που ούτε ήταν έτοιμο να τους δεχτεί ούτε σαν δικούς του πολίτες τους αντιμετώπισε. Λίγο η μισαλλοδοξία, λίγο ο φόβος του άγνωστου δυσκόλεψαν πάρα πολύ αυτούς τους ανθρώπους, οι οποίοι μάλιστα βρέθηκαν στην πλήρη εξαθλίωση προερχόμενοι από ένα σαφώς ποιοτικότερο τρόπο ζωής.

Κι όμως άντεξαν μέχρι να δημιουργηθούν οι στοιχειώδεις δομές και συνετέλεσαν στην εξέλιξη της Ελλάδας. Σε λίγα χρόνια ορθοπόδησαν, αφομοιώθηκαν από το ντόπιο στοιχείο αλλά και το αφομοίωσαν κι έγιναν κινητήριος μοχλός στη παραγωγική διαδικασία Οι επιδράσεις τους εμφανείς σε όλους τους τομείς. Ο ερχομός τους συνοδεύτηκε από σημαντικές λογοτεχνικές δημιουργίες, από τους μαγικούς ήχους του ρεμπέτικου και τα μεθυστικά αρώματα των μπαχαριών της Ανατολής (ακόμα και η Ελληνική κουζίνα θα ήταν απείρως φτωχότερη χωρίς τις προσφυγικές επιδράσεις).

20 μήνες μετά, στην Αθήνα, μια συντροφιά ανθρώπων που προέρχονταν από τη Κωνσταντινούπολη και είχαν φτάσει εδώ λόγω της καταστροφής προχώρησε στην ίδρυση της ΑΕΚ(που βέβαια η ιστορία της ξεκινούσε από πιο παλιά) μιας ομάδας που έμελλε να συσπειρώσει κάτω από τις φτερούγες του Δικέφαλου Αετού του περήφανου εμβλήματός της το μεγαλύτερο μέρος των προσφύγων και όχι μόνο. Υπήρξαν και άλλοι σύλλογοι με παρόμοιες καταβολές, κανένας όμως δεν κατάφερε να πλησιάσει το μεγαλείο της ή να εκπροσωπήσει τόσο επάξια την νοσταλγία και την ελπίδα για ένα καλύτερο μέλλον αυτών των ανθρώπων.

Κλείνοντας οφείλουμε να αναφερθούμε σε ορισμένους  που αυθαίρετα συνδέουν την προσφυγιά με τη κακομοιριά και το συνεχές παράπονο για όλα. Πολύ απλά είναι εκτός πραγματικότητας.

Γιατί προσφυγιά (τουλάχιστον στην συγκεκριμένη περίπτωση) σημαίνει όρεξη για ζωή. Και ανοιχτό μυαλό. Και αξιοπρέπεια. Και πολιτισμός. Και... ΑΕΚ.

ΜΙΧΑΛΗΣ ΣΑΜΙΩΤΑΚΗΣ