Ο πόλεμος πάντα ασκούσε μια παράξενη γοητεία στους δημιουργούς αλλά και στο κοινό. Από τα χρόνια των Ομηρικών Επών ο ποιητής περιγράφει με λεπτομέρεια σκηνές μάχης. Με την πάροδο των χρόνων η ίδια θεματολογία εμφανίζεται σε ψηφιδωτά, πίνακες, μυθιστορήματα, φωτογραφίες και πιο πρόσφατα στον κινηματογράφο. Είτε επειδή προσέφερε τη δυνατότητα για εντυπωσιακές εικόνες είτε επειδή έδινε την ευκαιρία να παρουσιαστούν κάποιες συγκινητικές ιστορίες στο πλαίσιο του, ο πόλεμος έγινε αφορμή για ένα πλήθος ταινιών.
Επειδή ο κατάλογος αυτών των ταινιών είναι μακροσκελέστατος και ο αριθμός των αξιόλογων από αυτές καθιστά αδύνατο το να περιληφθούν σε ένα αφιέρωμα θα κάνουμε αναγκαστικά ένα διαχωρισμό. Θα φτιάξουμε ένα τοπ 10 των πολεμικών έργων που η δράση τους εκτυλίσσεται στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Μην απορήσετε λοιπόν αν από τη λίστα λείπουν κάποια γνωστά φιλμ με πολλούς θαυμαστές(Αποκάλυψη Τώρα, Μπρέιβχαρτ, Ουδέν Νεώτερο από το Δυτικό Μέτωπο κλπ).
Ας θυμηθούμε λοιπόν κάποιες από τις ταινίες που άφησαν εποχή. Η σειρά είναι τυχαία. Οι μεγάλες δημιουργίες άλλωστε είναι δύσκολο να αξιολογηθούν:
1) Tόρα Tόρα Tόρα(Tora Tora Tora-1970)
Η Αμερικανοϊαπωνική παραγωγή που συγκλόνισε τα εκατομμύρια που την παρακολούθησαν. Ο τίτλος της προέρχεται από την συνθηματική ιαχή των Καμικάζι που σήμαινε Τίγρης Τίγρης Τίγρης( καμία σχέση με ποδοσφαιρικούς παράγοντες) που έβγαζαν για να δηλώσουν πως επετεύχθη ο αιφνιδιασμός που είχαν σχεδιάσει. Δυόμιση ώρες σχεδόν περιγραφής όσων προηγήθηκαν της επίθεσης στο Περλ Χάρμπορ (και της ίδιας της επίθεσης φυσικά) με διαδοχικές εναλλαγές από το μία πλευρά στην άλλη. Τόσο λοιπόν όλη η μυστική προετοιμασία των Ιαπώνων όσο και η πλήρης άγνοια των Αμερικανών και μάλιστα χωρίς η σκηνοθετικά «ματιά» να κλίνει υπέρ καμίας από τις δύο πλευρές. Χωρίς ιδιαίτερο καστ καθώς όλοι οι ηθοποιοί είναι σχετικά άγνωστοι μιας και στόχος των συντελεστών ήταν να δοθεί έμφαση στα γεγονότα όπως και τελικά έγινε. Κορυφαία στιγμή στο τέλος η (αμφισβητούμενη πάντως) ατάκα του Ναυάρχου Γιαμαμότο: «Φοβάμαι πως ξυπνήσαμε έναν κοιμώμενο γίγαντα».
2)Όπου Τολμούν οι Αετοί(Where Eagles Dare-1968)
Η συγκεκριμένη έκφραση που χρησιμοποιείται ορισμένες φορές όταν παίζει δύσκολο αγώνα η ΑΕΚ προέρχεται από αυτή τη ταινία(που τη δανείστηκε από έργο του Σαίξπηρ). Ρίτσαρντ Μπάρτον και Κλιντ Ίστγουντ σε ένα κατασκοπικό θρίλερ γεμάτο ανατροπές που ακόμα και σήμερα που οι ταινίες έχουν γίνει περισσότερο πολύπλοκες θα ξάφνιαζαν τον καθένα. Ο αριθμός των σκηνών μάχης εδώ σαφώς μικρότερος από τις υπόλοιπες της λίστας όμως η αγωνιώδης πλοκή αποζημιώνει όποιον θεατή ακολουθεί το Συνταγματάρχη Σμιθ(Ρίτσαρντ Μπάρτον) και τον υπολοχαγό Σάφλερ(Κλιντ Ίστγουντ) στη μυστική αποστολή τους.
3) Εχθρός προ των Πυλών(Enemy at the Gates-2001)
Η αληθινή ιστορία του Σοβιετικού Βασίλι Ζαϊτσεφ(ελάχιστα παραλλαγμένη) που από βοσκός στα Ουράλια γίνεται ελεύθερος σκοπευτής και ήρωας. Ακολουθεί η σύγκρουσή του με τον Ταγματάρχη Κάινιγκς(κορυφαίο σκοπευτή των Ναζί) που στέλνεται για να τον εξουδετερώσει. Καλός ο Τζουντ Λο στο πρωταγωνιστικό ρόλο, εξαιρετικός όπως πάντα ο Εντ Χάρις στο ρόλο του Γερμανού, η ομορφιά της Ρέιτσελ Γουάιζ ξεχωρίζει ακόμα και μέσα στα ερείπια, ο Μπομπ Χόσκινς κλέβει την παράσταση σαν Νικίτα Χρουστσόφ και η Μάχη του Στάλινγκραντ ξεδιπλώνεται μέσα από την αναμέτρηση των δύο πιστών στην πατρίδα τους ανδρών.
4)Ήρωες με Βρώμικα Χέρια(Kelly's Heroes-1970)
Κλιντ Ίστγουντ και πάλι αυτή τη φορά πλαισιωμένος από τους υπέροχους Τέλι Σαβάλας και Ντόναλντ Σάδερλαντ., στο ρόλο των Αμερικανών στρατιωτών που σκοπεύουν να κλέψουν(και να κρατήσουν) το θησαυρό που βρίσκεται σε μια τράπεζα της κατεχόμενης Γαλλίας. Μοναδικό εμπόδιο μια ομάδα Γερμανών με τρία Τανκ που φυλάνε την τράπεζα. Το τέλος, «ντυμένο» με το απίστευτο μουσικό κομμάτι του Λάλο Σίφριν και των Mike Curb Congregation δείχνει πως ο πόλεμος ορισμένες φορές δεν είναι κάτι τόσο πολύπλοκο.
5)Η Διάσωση του Στρατιώτη Ράιαν(Saving Private Ryan-1998)
Η απόλυτη πολεμική υπερπαραγωγή καθώς σχεδόν η πρώτη ώρα χάρη στα τρομερά εφέ δείχνει με απόλυτα ωμό και ρεαλιστικό τρόπο την Απόβαση στη Νορμανδία. Από εκεί και πέρα τίθεται το ζήτημα του πόσο αξίζει η ανθρώπινη ζωή μέσα στο παραλογισμό του πολέμου καθώς μια μικρή μονάδα περνάει πίσω από τις γραμμές του εχθρού ψάχνοντας να σώσει ένα στρατιώτη του οποίου όλα τα αδέρφια είχαν σκοτωθεί μέσα σε λίγες μέρες. Ο Τομ Χανκς με χαρακτηριστική ευκολία αποδεικνύει πως οι μεγάλοι ηθοποιοί φέρνουν σε πέρας κάθε ρόλο, ενώ μεγάλο ενδιαφέρον παρουσιάζει η μικρή συμμετοχή του Βιν Ντίζελ.
6)Και οι 12 ήταν Καθάρματα(The Dirty Dozen-1967)
Λίγο πριν την εισβολή στην Ευρώπη οι Αμερικανοί οργανώνουν μια παράτολμη αποστολή. Συγκροτούν μια ομάδα από 12 βαρυποινίτες και την εκπαιδεύουν για να εισβάλλει σε ένα πύργο-φρούριο της Βέρμαχτ κοντά στη Ρεν προκειμένου να αποπροσανατολιστεί η Γερμανική διοίκηση. Από τη «Βρώμικη Ντουζίνα» ξεχωρίζει και πάλι ο Τέλι Σαβάλας και φυσικά ο θρυλικός Τσαρλς Μπρόνσον σε μια ακόμη κλασική ταινία.
7) Η Γέφυρα του Ποταμού Κβάι(The Bridge on the River Kwai-1957)
Τα λόγια είναι περιττά για τη κινηματογραφική μεταφορά του ομώνυμου βιβλίου του Πιέρ Μπουλέ που σάρωσε τα Όσκαρ(7). Γουίλιαμ Χόλντεν και Σερ Άλεκ Γκίνες «κεντάνε» μπροστά στη κάμερα αποδίδοντας τη μεγάλη σύγκρουση ανάμεσα στις πολλές μορφές που μπορεί να πάρει η περίπλοκη έννοια του καθήκοντος. Η μουσική του άλλωστε παραμένει ακόμα από τις πιο δημοφιλείς μελωδίες.
8)Οι Σημαίες των Προγόνων μας-Γράμματα από το Ίβο Τζίμα(Flags of Our Fathers-2006, Letters from Iwo Jima-2006)
Ο Κλιντ Ίστγουντ επιστρέφει αυτή τη φορά από το πόστο του σκηνοθέτη και το αποτέλεσμα είναι δύο μεγαλειώδη (αντί)πολεμικά φιλμ. Η αμερικανική εισβολή στο νησί της Ίβο Τζίμα δοσμένη από τις σκοπιές και των δύο αντιπάλων. Στις «Σημαίες των Προγόνων» αναλύεται η είσοδος της νεαρής τότε επιστήμης του «Μάρκετινγκ» στην υπηρεσία της προπαγάνδας αφού μια τυχαία φωτογραφία κάνει το γύρο του κόσμου και χαρακτηρίζει ήρωες όσους απεικονίζονται(ακόμα κι αν δεν το αξίζουν). Στο «Γράμματα από το Ίβο Τζίμα» ο θεατής παρακολουθεί ακριβώς την ίδια μάχη από την οπτική της άλλης πλευράς φτάνοντας στο πικρό συμπέρασμα πως ό πόλεμος βλάπτει όλους τους απλώς ανθρώπους ανεξαρτήτως φυλής ή του αν ανήκαν στους νικητές ή τους ηττημένους.
9)Η Γέφυρα του Άρνεμ(A Bridge Too Far-1977)
Έπος με μετριοπαθή διάθεση, πραγματικό αριστούργημα με υποκειμενική. Το καστ μιλάει από μόνο του: Ντιρκ Μπόγκαρντ, Μάικλ Κέιν, Σον Κόνερι, Τζιν Χάχμαν, Ράιαν Ο Νιλ, Άντονι Χόπκινς, Ρόμπερτ Ρέντφορντ, Σερ Λόρενς Ολίβιε, Λιβ Ούλμαν και Μαξιμίλιαν Σελ.
Η αποτυχημένη επιχείρηση «Μάρκετ Γκάρντεν» για την απελευθέρωση της Ολλανδίας «συλλαμβάνεται» στη κάμερα και αποδίδεται ρεαλιστικά με εντυπωσιακά(για την εποχή εφέ). Η τελευταία σκηνή πραγματικά ανατριχιαστική. Ενώ έχει προηγηθεί η σχεδόν ολοκληρωτική καταστροφή της μονάδας του και ο θάνατος όλων των συντρόφων του χωρίς ουσιαστικό λόγο ο Ταγματάρχης Ούρκχαρτ(Σον Κόνερι) ρωτάει το Στρατηγό Μπράουνινγκ(Ντιρκ Μπόγκαρντ) αν άξιζε το κόπο όλη η επιχείρηση. Ακολουθεί η κυνικότατη απάντηση:«Πάντα πίστευα πως έστω και μια γέφυρα παραπάνω να κατακτούσαμε(που αυτό συνέβη) κέρδος θα ήταν».
ΕΙΔΙΚΟ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ-ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΠΑΡΑΓΩΓΕΣ
Ελληνικές πολεμικές ταινίες υπάρχουν από πολύ παλιά ειδικής μνείας χρήζουν όμως κάποιες επικές παραγωγές που στα χρόνια της επταετίας βγήκαν μαζικά για ευνόητους λόγους. Έννοιες όπως πατρίδα, χρέος και λοιπά είχαν τη τιμητική τους άλλωστε.
Παρ'όλα αυτά σαν ταινίες δεν ήταν ούτε πρόχειρες ούτε κακές.
Ο Ελληνοαμερικανός παραγωγός Τζέιμς Πάρις επιστρατεύεται στις περισσότερες από αυτές και στα πλατό παρελαύνουν αρκετοί ηθοποιοί. Τρεις μορφές ξεχωρίζουν όμως. Ο θρύλος των «Σπαγγέτι Γουέστερν» Φερνάντο Σάντσο που μίλαγε πάντα με σπικάζ καθώς δεν ήξερε ελληνικά, ο Κώστας Καρράς που εκμεταλλεύεται το ξανθό μαλλί του για να αλλάζει μόνο όνομα(Χανς, Κνουτ, Έρικ κλπ) και όχι ρόλο και φυσικά ο τρομερός Κώστας Πρέκας να κάνει αυτό που ξέρει καλύτερα από τον καθένα, όπως νομίζει ο ίδιος τουλάχιστον. Να υπερασπίζεται τη πατρίδα μπροστά στη κάμερα.
Παρόμοιες παραγωγές γυρίστηκαν και με θέμα την επανάσταση από το 1821. Ενδεικτικά βάζουμε στη δέκατη τιμητική θέση του αφιερώματος μία απ'όλες που λειτουργεί αντιπροσωπευτικά και για τις άλλες.
*10)ΟΧΙ-1969
Ο υπολοχαγός Δημήτρης Νικολάου(Κώστας Πρέκας φυσικά) πρωτοστατεί στη «Μάχη των Οχυρών» κι όταν το μέτωπο καταρρέει συνεχίζει την δράση του, μπαίνει στην αντίσταση και προσπαθεί να οργανώσει σαμποτάζ. Κινηματογραφικό του ταίρι η Στέλλα Σαλβατόρε(η λαμπερή Βέρα Κρούσκα) που δυστυχώς τον ακολουθεί στον ηρωικό θάνατο.
«Οι ήρωες είναι κάτι που δημιουργούμε, κάτι που χρειαζόμαστε» (Τόμας Μακ Κάρθι- Οι Σημαίες των Προγόνων μας)
Novibet ΕΠΑΘΑ με Super Προσφορά* Γνωριμίας* 21+ | ΑΡΜΟΔΙΟΣ ΡΥΘΜΙΣΤΗΣ: ΕΕΕΠ | ΚΙΝΔΥΝΟΣ ΕΘΙΣΜΟΥ & ΑΠΩΛΕΙΑΣ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΣ | ΓΡΑΜΜΗ ΒΟΗΘΕΙΑΣ ΚΕΘΕΑ: 2109237777 | ΠΑΙΞΕ ΥΠΕΥΘΥΝΑ
SEAJETS Ταξιδεύουμε μαζί με το μεγαλύτερο στόλο ταχύπλοων παγκοσμίως σε 50 προορισμούς του Αιγαίου!
