Όταν η πρώτη ευρωπαϊκή διασυλλογική διοργάνωση δημιουργήθηκε το 1955, ήταν με τη μορφή του Inter-Cities Fairs Cup, του προκατόχου του Κυπέλλου UEFA και του Europa League.
Όπως υποδηλώνει το όνομα, το τουρνουά σχεδιάστηκε αρχικά για να προωθήσει τις ευρωπαϊκές εμπορικές πόλεις και είχε έναν αυστηρό κανόνα: ένα κλαμπ ανά πόλη. Σε αυτή τη βάση, η αναμέτρηση αυτής της εβδομάδας για το Champions League μεταξύ της Άρσεναλ και της Παρί Σεν Ζερμέν είναι, λίγο πολύ αυτό που θα περίμενε κανείς.
Με βάση τους εγχώριους τίτλους που έχουν κερδίσει οι δύο «μονομάχοι», αυτός είναι ο πιο επιτυχημένος σύλλογος από καθεμία από τις δύο μεγαλύτερες πόλεις της Ευρώπης (Λονδίνο και Παρίσι) που παίζουν μεταξύ τους. Υπάρχουν όμως αρκετά να συζητήσουμε. Πρώτον, η PSG μπορεί να είναι ο μεγαλύτερος σύλλογος της Γαλλίας σήμερα, αλλά πίσω στο 1955, ήταν 15 χρόνια μακριά από τη δημιουργία της.
Δεύτερον, η Άρσεναλ μπορεί να είναι ένας από τους επτά κορυφαίους συλλόγους του Λονδίνου, ωστόσο συχνά τερμάτιζε πίσω από την Τσέλσι και την Τότεναμ τις τελευταίες σεζόν. Η Παρί, εν τω μεταξύ, είναι ο μόνος κορυφαίος παριζιάνικος σύλλογος τις τελευταίες τρεις δεκαετίες. Και αν κοιτάξετε τον μέσο όρο προσέλευσης των μεγαλύτερων συλλόγων και στις δύο πόλεις την περασμένη σεζόν, η διαφορά είναι τεράστια.
Πώς κατάφεραν λοιπόν δύο από τις μεγαλύτερες πόλεις της Ευρώπης να είναι τόσο διαφορετικές στο ποδόσφαιρο; Ή, πιο συγκεκριμένα, πώς γίνεται το Παρίσι να μπορεί να έχει μόνο έναν μεγάλο σύλλογο;
Το Λονδίνο είναι μοναδικό, από την άποψη ότι διαθέτει τόσους πολλούς κορυφαίους ποδοσφαιρικούς συλλόγους.
Αν θέλουμε να είμαστε γενναιόδωροι με τον ορισμό των ορίων της πόλης, η Μαδρίτη, η Λισαβόνα, ακόμα και η Αθήνα και η Κωνσταντινούπολη διαθέτουν συχνά τρείς με τέσσερις κορυφαίες ομάδες. Αλλά οι επτά του Λονδίνου είναι εξαιρετικά ασυνήθιστοι και άλλοι τρεις σύλλογοι της πόλης – Τσάρλτον, ΚΠΡ και Γουίμπλετον- έχουν παίξει στο παρελθόν στην Premier League από την ίδρυσή της το 1992. Η Μίλγουολ αγωνίστηκε επίσης στην κορυφαία κατηγορία μεταξύ 1988 και 1990.
Για το Παρίσι, από την άλλη είναι εξαιρετικά ασυνήθιστο να διαθέτει μόνο έναν κορυφαίο σύλλογο. Το 2024-25, η κορυφαία κατηγορία της Γαλλίας διαθέτει 18 ομάδες από 18 διαφορετικούς οικισμούς.
Οι πρώτοι ποδοσφαιρικοί σύλλογοι του Παρισιού σχηματίστηκαν από Βρετανούς. Σύλλογοι με αγγλόφωνα ονόματα όπως το Standard Athletic Club και το White Rovers εμφανίστηκαν την τελευταία δεκαετία του 19ου αιώνα και περιλάμβαναν κυρίως Βρετανούς παίκτες. Σε σύγκριση με τις σκανδιναβικές, μεσογειακές και κεντρικές ευρωπαϊκές χώρες, το ποδόσφαιρο άργησε να αναπτυχθεί στη Γαλλία.
Το πρώτο Ολυμπιακό τουρνουά ποδοσφαίρου πραγματοποιήθηκε στο Παρίσι το 1900 και κερδήθηκε από τη Μεγάλη Βρετανία - ή, στην πραγματικότητα, από μια ομάδα του Ανατολικού Λονδίνου που ονομάζεται Upton Park. Ο συγκεκριμένος σύλλογος δεν είχε καμία σχέση με την κοντινή Γουέστ Χαμ και ήταν μια ερασιτεχνική ομάδα, καθώς οι επαγγελματίες αθλητές, σε εκείνο το στάδιο, δεν επιτρεπόταν να αγωνιστούν στους Ολυμπιακούς Αγώνες. Η Βρετανία είχε ήδη τον έλεγχο του παριζιάνικου ποδοσφαίρου.
Εν τω μεταξύ, όπως σημειώνει ο Κρις Λι στο βιβλίο του Origin Stories, όταν η Γαλλία δημιούργησε μια διοργάνωση κυπέλλου το 1910, η ποιότητα και το ενδιαφέρον ήταν τόσο χαμηλά από τη Γαλλία που το τουρνουά ήταν ένα ανοιχτό προσκλητήριο στις αγγλικές ομάδες. Ως εκ τούτου, ενώ αυτό δεν ήταν το Coupe de France - το οποίο θα σχηματιζόταν το 1917 - οι τρεις πρώτοι νικητές ενός μεγάλου κυπέλλου στο Παρίσι ήταν η Σουίντον Τάουν, η Κλάπτον Όριεντ (τώρα Λέιτον Όριεντ) και η Φούλαμ. Νίκησαν τις Μπάρνσλεϊ, Μίλγουολ και ΚΠΡ αντίστοιχα στο Parc des Princes, την ίδια τοποθεσία που παίζει σήμερα η Παρί Σεν Ζερμέν, μεταξύ 1910 και 1912.
Υπό αυτή την έννοια, μπορείτε εύλογα να υποστηρίξετε ότι το Λονδίνο είχε μεγαλύτερη επιρροή από το Παρίσι στην άνοδο του γαλλικού ποδοσφαίρου. Ενώ το βασικό πρόσωπο στην ποδοσφαιρική ανάπτυξη της Γαλλίας ήταν ο Ανρί Ντελονέ, ο άνθρωπος από τον οποίο πήρε το όνομά του το τρόπαιο του Ευρωπαϊκού Πρωταθλήματος(Euro), εμπνεύστηκε αφού παρακολούθησε τον τελικό του FA Cup το 1902 στην Κρίσταλ Πάλας μεταξύ Σέφιλντ Γιουνάιτεντ και Σαουθάμπτον.
Τι γίνεται λοιπόν με τους ίδιους τους παριζιάνικους συλλόγους; Ο άλλος διάσημος καινοτόμος του γαλλικού ποδοσφαίρου εκείνης της εποχής - και ένας άλλος με ένα σημαντικό διεθνές τρόπαιο που πήρε το όνομά του - ήταν ο Ζουλς Ριμέτ. Ίδρυσε τον Ερυθρό Αστέρα(Red Star FC), έναν παριζιάνικο πολυαθλητικό σύλλογο, το 1897.
Όταν ξεκίνησε η Ligue 1 το 1932, ο Ερυθρός Αστέρας ήταν ένας από τους τέσσερις παριζιάνικους συλλόγους στην κορυφαία κατηγορία. Οι άλλοι ήταν η Club Francais (όπως υποδηλώνει το όνομα, η πρώτη παριζιάνικη λέσχη που σχηματίστηκε από Γάλλους παίκτες και εκπροσώπησε τη Γαλλία στους προαναφερθέντες Ολυμπιακούς Αγώνες του 1900), η Cercle Athletique de Paris και η Racing Club de Paris.
Αλλά αυτοί οι σύλλογοι πάλεψαν για να αναπτυχθούν. Ο Γύρος της Γαλλίας δημιουργήθηκε το 1903 και η ποδηλασία ήταν αναμφισβήτητα το μεγαλύτερο άθλημα στη χώρα. Η κωπηλασία και η γυμναστική ευνοήθηκαν επίσης, και το ράγκμπι ήταν ακόμα πιο δημοφιλές. Το ποδόσφαιρο, σε αντίθεση με ό,τι συνέβαινε στην Αγγλία, δεν ήταν το άθλημα της εργατικής τάξης. Το Παρίσι ήταν σαφώς το κέντρο αυτού, αλλά το παιχνίδι αντιμετωπίστηκε ως χόμπι και όχι για να χτιστεί μια πόλη γύρω από αυτό.
Οι ενδοαστικές αντιπαλότητες δεν αναπτύχθηκαν πουθενά στη Γαλλία. Με ορισμένες πρώιμες γαλλικές διοργανώσεις να δέχονται μόνο έναν σύλλογο ανά περιοχή, σε συνδυασμό με ελάχιστη δημόσια υποστήριξη και εξάρτηση από τα τοπικά συμβούλια για έσοδα και κατασκευή σταδίων, οι γαλλικοί σύλλογοι διαπίστωσαν ότι οι συγχωνεύσεις ήταν πιο ευνοϊκές για την επιτυχία από τις αντιπαλότητες των πόλεων. Από τους προαναφερθέντες τέσσερις συλλόγους, η Club Francais υποβιβάστηκε από την εναρκτήρια σεζόν της Ligue 1 και ουσιαστικά έπαψε να υπάρχει μετά από συγχώνευση το 1935. Η Cercle Athletique de Paris υποβιβάστηκε επίσης γρήγορα και στη συνέχεια έπεσε επίσης θύμα συγχώνευσης, καθιστώντας την ερασιτεχνική ομάδα.
Μόνο ο Ερυθρός Αστέρας και η Racing Club άντεξαν. Ο Αστέρας είναι πιο γνωστός για τις εξωαγωνιστικές δράσεις του, παρά για τα όσα κατέκτησε μέσα στο γήπεδο, προσελκύοντας μια αφοσιωμένη υποστήριξη λατρείας και βιώνοντας μια ταραχώδη περίοδο στο χορτάρι. Στον 21ο αιώνα, ο σύλλογος έχει αγωνιστεί σε κάθε επίπεδο μεταξύ της έκτης και της δεύτερης κατηγορίας.
Η Racing Club, εν τω μεταξύ, κέρδισε μόλις έναν μόνο τίτλο Ligue 1, το 1939. Ο σύλλογος υπέφερε από σοβαρά οικονομικά προβλήματα τη δεκαετία του 1960, ωστόσο όταν ήρθε ο Γάλλος επιχειρηματίας, Ζαν-Λουκ Λαγκαντέρ, στη δεκαετία του 1980, ο σύλλογος «αναστήθηκε». Ο Λαγκαντέρ ήταν και ο πρόεδρος της ομάδας της Formula 1, της Matra, η οποία κέρδισε το παγκόσμιο πρωτάθλημα το 1969.
Ο Λαγκαντέρ έριξε πολύ χρήμα, υπογράφοντας τους Νταβίντ Ζινολά, Πιέρ Λιτμπάρσκι και Έντσο Φραντσεσκόλι και μάλιστα διόρισε τον Αρτούρ Ζορζ ως προπονητή του συλλόγου, αμέσως μετά την κατάκτηση του Κυπέλλου Πρωταθλητριών το 1987 με την Πόρτο.
Μετά από μια απελπισμένη προσπάθεια να αυξήσει το προφίλ του συλλόγου και το εμπορικό σήμα του, μετονομάζοντάς το σε Matra Racing, ο Λαγκαντέρ τελικά παραδέχτηκε την ήττα του και απέσυρε την οικονομική του υποστήριξη. Ο σύλλογος υποβιβάστηκε από τη Ligue 1 το 1990 και τα οικονομικά προβλήματα σήμαιναν ότι η ομάδα έπεσε στην τρίτη κατηγορία.
Υπάρχει ένα ευρύτερο ερώτημα σχετικά με το πόσο «τρελή» για ποδόσφαιρο είναι η Γαλλία, σε σύγκριση με άλλα ευρωπαϊκά έθνη. Η χώρα δεν κεφαλαιοποίησε πραγματικά την καλή απόδοση της εθνικής ομάδας που τερμάτισε 3η στο Παγκόσμιο Κύπελλο του 1958.
Στη συνέχεια, η εθνική ομάδα δεν προκρίθηκε σε ένα μεγάλο τουρνουά μεταξύ 1966 και 1978. Οι στιγμές απογείωσης ήταν οι επιτυχίες των «μπλε» το 1984 και το 1998 και μάλιστα σε παριζιάνικο έδαφος, αλλά το εγχώριο ποδόσφαιρο δεν βελτιώθηκε σημαντικά. Οι ήρωες αυτών των δύο εθνικών ομάδων της Γαλλίας σύντομα μετακόμισαν στο εξωτερικό.
Από πού προήλθε λοιπόν η Παρί Σεν Ζερμέν; Κατά μία έννοια ήταν ένας νέος σύλλογος και κατά μία άλλη έννοια ήταν μια άλλη συγχώνευση. Η PSG ήταν αρχικά μια συγχώνευση της Paris FC και της Stade St Germain, αν και δύο χρόνια μετά το σχηματισμό της Παρί Σεν Ζερμέν η Paris FC χωρίστηκε από το νέο σύλλογο επειδή ο δήμαρχος της Γαλλίας αρνήθηκε να υποστηρίξει οικονομικά έναν σύλλογο που τεχνικά έπαιζε εκτός των ορίων της πόλης. Η Paris FC αποκαταστάθηκε ως ανεξάρτητη οντότητα, διατήρησε τους παίκτες του συλλόγου και παρέμεινε ομάδα της Ligue 1, ενώ η PSG υποβιβάστηκε στην τρίτη κατηγορία.
Η πρώτη χρυσή εποχή της Παρί Σεν Ζερμέν ήρθε τη δεκαετία του 1990, όταν εξαγοράστηκε από την Canal+. Με παίκτες, όπως ο Λιβεριανός Ζορζ Γουεά, ο Βραζιλιανός Ραΐ και ο Γάλλος Νταβίντ Ζινολά, η ΠΣΖ κατέκτησε ένα Πρωτάθλημα (1994), τρία Κύπελλα Γαλλίας (1993, 1995, 1998), δύο Λιγκ Καπ Γαλλίας (1995, 1998) και το Κύπελλο Κυπελλούχων Ευρώπης (1996), τον πρώτο και μοναδικό μέχρι στιγμής ευρωπαϊκό τίτλο της.
Η Παρί Σεν Ζερμέν, φυσικά, δεν μοιάζει με καμία ομάδα στο Λονδίνο, καθώς φέρει το όνομα της πόλης, κάτι που ήταν όλο και πιο πρόθυμη να εκμεταλλευτεί την τελευταία δεκαετία. Οι άνθρωποι του συλλόγου, έχουν κάνει το «Paris» πιο εμφανές στο έμβλημά τους και θέλουν το όνομά τους να συντομεύεται σε «PAR» αντί για «PSG» στα τηλεοπτικά γραφικά.
Το παριζιάνικο ποδόσφαιρο βρίσκεται στο ισχυρότερο σημείο του εδώ και πολλές δεκαετίες. Ο Ερυθρός Αστέρας κέρδισε το πρωτάθλημα στην τρίτη κατηγορία (Championnat National) την περασμένη σεζόν και αγωνίζεται στη Ligue 2 μαζί με την Paris FC - η οποία είναι σήμερα στην κορυφή του βαθμολογικού πίνακα και στοχεύει στην άνοδο στη Ligue 1 για πρώτη φορά από τον υποβιβασμό της, το 1979.
Αλλά αυτοί οι δύο σύλλογοι εξακολουθούν να αγωνίζονται για να φέρουν κόσμο στα γήπεδό τους. Η Paris FC είχε κατά μέσο όρο 5.500 φιλάθλους την περασμένη σεζόν, τη 13η μεγαλύτερη προσέλευση θεατών από τους 20 συλλόγους της Ligue 2. Ο Ερυθρός Αστέρας είχε περίπου 3.500. Και η πραγματικότητα είναι ότι η άνοδός τους οφείλει ελάχιστα στην τοπική υποστήριξη και περισσότερο σε αυτό που πολλοί θα θεωρούσαν τα δίδυμα κακά του σύγχρονου ποδοσφαίρου: κρατική ιδιοκτησία και ιδιοκτησία πολλών συλλόγων.
Από το 2020, η Paris FC ανήκει κατά 20% στο Βασίλειο του Μπαχρέιν, το οποίο φαινομενικά έχει εμπνευστεί από την κυριαρχία της Παρί Σεν Ζερμέν υπό την ηγεσία του Κατάρ. Το Μπαχρέιν ενεργεί επίσης ως κύριος χορηγός του συλλόγου. «Έρχονται μαζί μας για πολλούς στόχους – κυρίως για να τους βοηθήσουν να διαδώσουν την εικόνα του Μπαχρέιν στη Γαλλία και την Ευρώπη», δήλωσε η γενική διευθύντρια Φάμπρικα Ερό σε συνέντευξή της μετά την εξαγορά.
Η κατάσταση στον Ερυθρό Αστέρα μοιάζει επίσης οικεία και κάπως ανικανοποίητη δεδομένης της μακράς ιστορίας του ως αριστερός σύλλογος. Τον Μάιο του 2022 αγοράστηκε από μια αμερικανική επενδυτική εταιρεία, την 777 Partners, η οποία κατέχει επίσης ομάδες όπως η Τζένοα, Χέρτα Βερολίνου και η Βάσκο Ντα Γκάμα. Αυτό προσέλκυσε σοβαρές αντιδράσεις από τους οπαδούς και οι διαμαρτυρίες τους οδήγησαν στην αναβολή ενός αγώνα πρωταθλήματος πριν από δύο χρόνια.
Και με τον κακό χαμό που γίνεται με την 777 Partners, ο Ερυθρός Αστέρας έχει αποτελέσει αντικείμενο ενδιαφέροντος για έναν άλλο Αμερικανό, τον Στιβ Παγκλιούκα, ο οποίος έχει την Αταλάντα και είναι συνιδιοκτήτης των Μπόστον Σέλτικς. Σύμφωνα με το «Bloomberg», ο Παγκλιούκα «είδε ευκαιρίες να επενδύσει στο γαλλικό ποδόσφαιρο, όπου τα χαμηλότερα έσοδα από ραδιοτηλεοπτικές μεταδόσεις έχουν αφήσει τους συλλόγους να χρειάζονται κεφάλαια».
Ο μέσος όρος προσέλευσης στο γαλλικό ποδόσφαιρο είναι επί του παρόντος θετικός. Η Ligue 1 κατέγραψε την υψηλότερη προσέλευση την περασμένη σεζόν με 27.100 οπαδούς ανα ματς, ενώ η Ligue 2, 8.650, τον καλύτερο αριθμό της κατηγορίας τα τελευταία 15 χρόνια - αν και αυτό συνέβη κυρίως επειδή δύο παραδοσιακοί γίγαντες του ποδοσφαίρου της χώρας, η Σεντ Ετιέν και η Μπορντό, βρίσκονταν στη δεύτερη κατηγορία.
Στην πρωτεύουσα, το γήπεδο χωρητικότητας 20.000 θεατών της Paris FC έχει κατά μέσο όρο μόλις 5.000 θεατές, ενώ ο Ερυθρός Αστέρας τουλάχιστον καταφέρνει να κάνει ένα μέτριο γήπεδο χωρητικότητας 5.600 ατόμων στα βόρεια προάστια να φαίνεται γεμάτο.
Και ενώ η φύση της ιδιοκτησίας αυτών των συλλόγων είναι σχετικά σύγχρονη, αυτή είναι η ιστορία του παριζιάνικου ποδοσφαίρου. Η οικονομική επένδυση φτάνει πριν από την υποστήριξη - αν η υποστήριξη φτάσει ποτέ. Φυσικά, η Παρί Σεν Ζερμέν έχει κερδίσει 10 από τους τελευταίους 12 τίτλους της Ligue 1 και προσελκύει κατά μέσο όρο πάνω από 45.000 θεατές, αν και υπήρξαν κύματα δυσαρέσκειας από τους οπαδούς τα τελευταία χρόνια και υπάρχουν σποραδικές αναφορές ότι το Κατάρ μπορεί να αποχωρήσει απο τον σύλλογο.
Εάν η Paris FC συνεχίσει το καλό ξεκίνημά της στο πρωτάθλημα, την επόμενη σεζόν θα υπάρξει ένα παριζιάνικο ντέρμπι στη Ligue 1 για πρώτη φορά μετά τον υποβιβασμό της Racing Club το 1990! Αλλά με επτά κορυφαίες ομάδες, το Λονδίνο μπορεί να υπερηφανεύεται για 42 ντέρμπι το χρόνο.
Η διαφορά οφείλεται σε πολλούς παράγοντες, συμπεριλαμβανομένης της ιστορικής δομής των διοργανώσεων και της εξάρτησης των συλλόγων από τους τοπικούς φορείς για χρηματοδότηση. Αλλά περισσότερο από οτιδήποτε άλλο, είναι απλώς μια αντανάκλαση των εξαιρετικά διαφορετικών επιπέδων ενδιαφέροντος των δύο πόλεων για το ποδόσφαιρο.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΤΑΣΣΟΠΟΥΛΟΣ
ΠΗΓΗ: The Athletic
Novibet ΕΠΑΘΑ με Super Προσφορά* Γνωριμίας* 21+ | ΑΡΜΟΔΙΟΣ ΡΥΘΜΙΣΤΗΣ: ΕΕΕΠ | ΚΙΝΔΥΝΟΣ ΕΘΙΣΜΟΥ & ΑΠΩΛΕΙΑΣ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΣ | ΓΡΑΜΜΗ ΒΟΗΘΕΙΑΣ ΚΕΘΕΑ: 2109237777 | ΠΑΙΞΕ ΥΠΕΥΘΥΝΑ
SEAJETS Ταξιδεύουμε μαζί με το μεγαλύτερο στόλο ταχύπλοων παγκοσμίως σε 50 προορισμούς του Αιγαίου!
