Αυτό που φαινόταν τακτικά καινούργιο πριν από 20 χρόνια είναι η ελάχιστη απαίτηση για να διαπρέψεις στο ποδόσφαιρο του σήμερα, κάτι που το γνωρίζουν πολύ καλά οι Ζοσέ Μουρίνιο και Ράφα Μπενίτεθ. Ο σχολαστικός σχεδιασμός τους πριν η Τσέλσι και η Λίβερπουλ αντιμετωπίσουν αντιπάλους ήταν σε άλλο επίπεδο για τα δεδομένα της εποχής και τους βοήθησε να δημιουργήσουν αμυντικές τακτικές που μισούσαν οι ομάδες.
Ο Special One εργάστηκε επίσης σε επιθετικές και αμυντικές μεταβάσεις στην πρώτη του περίοδο στην Τσέλσι - όταν κέρδισε την Premier League το 2005 και το 2006 - κάτι που δεν ήταν φυσιολογικό εκείνη την εποχή. Ένα άλλο ορόσημο του Μουρίνιο στην Premier League ήταν η χρήση του 4-3-3 όταν οι περισσότερες αγγλικές ομάδες έπαιζαν 4-4-2 ή μια παραλλαγή του. Αρχικά, ο Πορτογάλος τεχνικός ξεκίνησε με ένα 4-4-2 με ρόμβο τη σεζόν 2004-05, αλλά άλλαξε σε ένα 4-3-3 με δύο από τους Ρόμπεν, Νταφ και Τζο Κόουλ να βρίσκονται στα εξτρέμ. Η παρουσία του Κλοντ Μακελελέ ένα χρόνο πριν από την άφιξη του Μουρίνιο ήταν ζωτικής σημασίας για τη λειτουργία του σχήματος.
«Αν έχω ένα τρίγωνο στη μεσαία γραμμή - ο Μακελελέ πίσω από δύο άλλους - θα έχω πάντα ένα πλεονέκτημα απέναντι σε ένα καθαρό 4-4-2 όπου οι κεντρικοί μέσοι είναι δίπλα-δίπλα», δήλωσε ο Μουρίνιο. «Αυτό συμβαίνει επειδή θα έχω πάντα έναν επιπλέον παίκτη στον άξονα. Ξεκινά με τον Μακελελέ, ο οποίος βρίσκεται ανάμεσα στις γραμμές. Αν κανείς δεν έρθει σε αυτόν, μπορεί να δει ολόκληρο το γήπεδο και να έχει αρκετό χρόνο για να αποφασίσει τι θέλει να κάνει. Αν πάνε να τον πιέσουν, σημαίνει ότι ένας από τους δύο άλλους κεντρικούς μέσους είναι ελεύθερος».
«Αν κλείσουν και οι εξτρέμ της άλλης ομάδας και έρθουν μέσα για να βοηθήσουν, σημαίνει ότι υπάρχει χώρος τώρα για εμάς στα πλάγια, είτε για τους δικούς μας εξτρέμ είτε για τους φουλ μπακ μας. Δεν υπάρχει τίποτα που μπορεί να κάνει ένα καθαρό 4-4-2 για να σταματήσει τα πράγματα».
Φαίνεται ασήμαντο τώρα, αλλά η Τσέλσι του Μουρίνιο είχε ένα πλεονέκτημα - μέχρι να προσαρμοστεί το υπόλοιπο πρωτάθλημα. Ένας άλλος προπονητής της Τσέλσι, του οποίου η αλλαγή συστήματος κατά τη διάρκεια της σεζόν τον βοήθησε να κερδίσει τον τίτλο της Premier League στην πρώτη του χρονιά ήταν ο Αντόνιο Κόντε.
Η Τσέλσι ξεκίνησε τη σεζόν 2016-17 παίζοντας με 4-3-3, αλλά μια αλλαγή στο δεύτερο ημίχρονο (Μάρκος Αλόνσο αντί Σεσκ Φάμπρεγκας) στην ήττα με 3-0 από την Άρσεναλ τον Σεπτέμβριο ήταν η αρχή της στροφής προς το 3-4-3. Σε αυτό το σχήμα, οι αντίπαλοι της Premier League δεν μπορούσαν να χειριστούν την μπροστινή πεντάδα του Κόντε των Πέδρο Αζάρ, Ντιέγκο Κόστα και των δύο φουλ -μπακ, Μάρκος Αλόνσο και Βίκτορ Μόζες.
Ωστόσο, μέχρι το τέλος της σεζόν, οι περισσότερες ομάδες μετατοπίζονταν σε ένα σύστημα με τριάδα στην άμυνα για να προσαρμοστούν στο σχηματισμό της Τσέλσι. Νέες ιδέες και προσεγγίσεις έχουν δώσει εδώ και καιρό ένα πλεονέκτημα στις ομάδες που ξέρουν πώς να τις χρησιμοποιήσουν. Τις προηγούμενες δεκαετίες, η αλλαγή του σχήματος της ομάδας όταν έχει και όταν δεν έχει την κατοχή ήταν ανορθόδοξη, αλλά είναι πιο συνηθισμένη τώρα με ομάδες που αμύνονται με 4-4-2 και επιτίθενται με 3-2-4-1.
Μια άλλη μορφή προσαρμογής είναι ο τρόπος με τον οποίο οι προπονητές συνεχίζουν να βρίσκουν διαφορετικές λύσεις ενάντια σε συγκεκριμένες προσεγγίσεις ή ρουτίνες. Υπό τον Ρομπέρτο Ντε Τζέρμπι, η Μπράιτον τερμάτισε έκτη στην Premier League 2022-23, την υψηλότερη θέση της στο αγγλικό ποδόσφαιρο και προκρίθηκε σε ευρωπαϊκή διοργάνωση για πρώτη φορά στην ιστορία της.
Το επιθετικό παιχνίδι των «γλάρων» του Ιταλού ήταν εντυπωσιακό στο μάτι, καθώς άνοιγαν τους αντιπάλους του με γρήγορους, κάθετους συνδυασμούς μέσα από τις γραμμές. Αλλά προς το τέλος της σεζόν, διαφορετικές ομάδες δοκίμασαν μια ποικιλία πιεστικών σχεδίων, τα οποία είχαν διαφορετικούς βαθμούς επιτυχίας. Το πιο σημαντικό για τους αντιπάλους της Μπράιτον, ήταν ένα σχέδιο πάνω στο οποίο έπρεπε να χτίσουν.
Την περασμένη σεζόν, ο Μίκελ Αρτέτα χρησιμοποίησε παρόμοιο πιεστικό σχήμα εναντίον της Μπράιτον με αυτό που χρησιμοποίησε στην ήττα με 3-0 από την ομάδα του Ντε Τζέρμπι το 2022-23. Παρά την ήττα, το πιεστικό σχήμα της Άρσεναλ λειτούργησε στο πρώτο ημίχρονο και ήταν λογικό να το χρησιμοποιούσε ο Ισπανός ξανά, προσθέτοντας ένα άλλο στοιχείο σε αυτό για να περιορίσει τις λύσεις της Μπράιτον στη φάση του build-up.
Ο αστερίσκος εδώ είναι ότι η Μπράιτον έχασε τους ΜακΆλιστερ και Καϊσέδο το καλοκαίρι του 2023, γεγονός που επηρέασε το build up της, αλλά η Άρσεναλ δεν ήταν η μόνη ομάδα που της προκάλεσε προβλήματα. Οι ομάδες της Premier League- και όχι μόνο-έχουν γίνει ιδιαίτερα ευπροσάρμοστες και οι προπονητές βασίζονται ο ένας στις ιδέες του άλλου για να βρουν λύσεις που ταιριάζουν στο στυλ παιχνιδιού τους και στα προφίλ των παικτών τους.
Από την άλλη, οι επιτυχημένοι προπονητές έχουν δείξει ότι μπορούν να προσαρμοστούν σε οποιαδήποτε συνθήκη. Στην πρώτη σεζόν του Πεπ Γκουαρδιόλα με τη Μάντσεστερ Σίτι, ο Καταλανός είπε ότι ο Τσάμπι Αλόνσο τον προειδοποίησε για τη σημασία των λεγόμενων δεύτερων μπαλών όταν ήταν στη Μπάγερν. «Σκέφτηκα, 'Είναι εντάξει, δεύτερη μπάλα, εντάξει'. Αλλά πραγματικά, πρέπει να προσαρμοστείς στη δεύτερη μπάλα, και στην τρίτη μπάλα, και στην τέταρτη», δήλωσε ο Γκουαρδιόλα το 2016. «Ποτέ πριν δεν ήμουν επικεντρωμένος σε αυτό, ποτέ».
Ο Ισπανός προπονητής ήξερε ότι οι δεύτερες μπάλες ήταν σημαντικές για την κατάκτηση της Premier League. «Εδώ πρέπει να ελέγξεις τη δεύτερη μπάλα», είπε. «Χωρίς αυτό, δεν μπορείς να επιβιώσεις. Τις περισσότερες φορές, η μπάλα βρίσκεται στον αέρα και όχι στο χορτάρι. Όταν είναι εκεί, κανείς δεν ξέρει τι θα συμβεί».
Ο Γκουαρδιόλα είναι γνωστό ότι τροποποιεί τις ομάδες του από παιχνίδι σε παιχνίδι και έχει εξελίξει την Σίτι όλα αυτά τα χρόνια, και μέρος αυτού είναι η προσαρμογή στις ιδιότητες των παικτών του πρωταθλήματος.
Η κίνησή του Καταλανού να παίξει με τέσσερις κεντρικούς αμυντικούς το 2022-23 βοήθησε τη Σίτι να κερδίσει το τρεμπλ - ειδικά το Champions League - και η λογική πίσω από αυτό ήταν να διατηρήσει το πάνω χέρι σε αμυντικές καταστάσεις ένας εναντίον ενός. «Έμαθα αυτή τη σεζόν, πως όταν παίζεις εναντίον του Μπουκάγιο Σάκα, του Βινίσιους Τζούνιορ, του Γκαμπριέλ Μαρτινέλι ή του Μοχάμεντ Σαλάχ, χρειάζεσαι σωστούς αμυντικούς για να κερδίσεις μονομαχίες ένας εναντίον ενός», δήλωσε ο Γκουαρδιόλα.
Τα τελευταία οκτώ χρόνια, ο θρυλικός κόουτς εφευρίσκει, προσαρμόζεται και εξελίσσεται, κάτι που αποτελεί μέρος του τρόπου με τον οποίο η Σίτι κατάφερε να κερδίσει έξι τίτλους Premier League σε αυτή την περίοδο. Ο Γκουαρδιόλα είναι μόνο πίσω από τον Σερ Άλεξ Φέργκιουσον όσον αφορά τους τίτλους της Premier League. Ο Φέργκιουσον - ο πιο επιτυχημένος προπονητής στην ιστορία του αγγλικού ποδοσφαίρου με 13 τίτλους - προσαρμοζόταν συνεχώς στις τακτικές εξελίξεις του πρωταθλήματος και εξέλιξε τη Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ όλα αυτά τα χρόνια.
«Ανοίξτε το μυαλό σας. Να είστε έτοιμοι να κάνετε μικρές προσαρμογές χωρίς να επηρεάζετε τις βασικές αρχές - κάθε φορά, αν χρειαστεί», δήλωσε ο πρώην βοηθός προπονητή της Λίβερπουλ, Πίτερ Κράβιετς, στο The Athletic το 2019. «Πρέπει να ελέγχετε συνεχώς. Μερικές φορές, έχετε την ευκαιρία να βελτιώσετε τα πράγματα με μικρές λεπτομέρειες που είναι απαραίτητες σε ορισμένες καταστάσεις.
Ένα χρόνο πριν, ο Γιούργκεν Κλοπ και το επιτελείο του ανανέωσαν τις στημένες φάσεις της ομάδας και υπήρξε επίσης μια αξιοσημείωτη αλλαγή στο στυλ παιχνιδιού της Λίβερπουλ κατά τη διάρκεια της σεζόν 2018-19 - περισσότερος έλεγχος της μπάλας.
Η ομάδα του Κλοπ βελτιώθηκε στην κατοχή, έλεγξε καλύτερα τον ρυθμό του παιχνιδιού και διέλυσε τις ομάδες που αμύνονταν βαθιά στο γήπεδο με πιο μεθοδικό τρόπο από την προηγούμενη version των «κόκκινων», χωρίς να χάσουν την ένταση και το καταπληκτικό τους τρανζίσιον.
Εν τω μεταξύ, η επιστροφή του Γκουαρδιόλα σε εξτρέμ που είναι ικανότατοι στην ντρίπλα και στο ένας εναντίον ενός, τον Τζέρεμι Ντόκου και τον Σαβίνιο, θα μπορούσε να αφορά την επανένταξη ενός μέρους της ομάδας του Σίτι 2017-19 για να τους δώσει ένα πλεονέκτημα το 2024-25. Το ποδόσφαιρο αλλάζει χρόνο με το χρόνο και οι προπονητές θα πρέπει συνεχώς να προσαρμόζονται στα νέα δεδομένα και να εξελίσσονται, εαν θέλουν να παραμείνουν στη κορυφή και να μην "ξεπεραστούν".
ΓΙΑΝΝΗΣ ΤΑΣΣΟΠΟΥΛΟΣ
ΠΗΓΗ: The Athletic
Novibet ΕΠΑΘΑ με Super Προσφορά* Γνωριμίας* 21+ | ΑΡΜΟΔΙΟΣ ΡΥΘΜΙΣΤΗΣ: ΕΕΕΠ | ΚΙΝΔΥΝΟΣ ΕΘΙΣΜΟΥ & ΑΠΩΛΕΙΑΣ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΣ | ΓΡΑΜΜΗ ΒΟΗΘΕΙΑΣ ΚΕΘΕΑ: 2109237777 | ΠΑΙΞΕ ΥΠΕΥΘΥΝΑ
SEAJETS Ταξιδεύουμε μαζί με το μεγαλύτερο στόλο ταχύπλοων παγκοσμίως σε 50 προορισμούς του Αιγαίου!
